suriye

🇸🇾 "Ulusal Kurtuluş ve Geçiş Süreci Yüksek Konseyi" Kurulması Çağrısı

🔹 Hedef:

• Süveyda, Dera, Halep, Hama, İdlib, Rakka ve diğer bölgesel aktörleri; yerel meclisler, aşiret temsilcileri, dini önderler ve kadın/ genç temsilciler ile uluslararası gözlemciler eşliğinde ortak bir "geçiş süreci koordinasyon platformu" kurmak.

🎯 Ana Gerekçeler:

1. Ülke fiilen parçalanmış durumda. Rejim, SDG, muhalifler, DAEŞ kalıntıları, İsrail ve İran'ın vekil unsurları sahada. Şaraa’nın meşruiyeti ancak bu çoklu yapıları tanıyan bir koordinasyonla güçlenebilir.

2. Süveyda krizi, Dürziler başta olmak üzere azınlıkların devletten tamamen koptuğunu gösteriyor. Bu durum yeni Lübnanlaşma riski doğuruyor.

3. Uluslararası tanınma ihtiyacı var. Fransa, BM ve bazı Arap ülkeleri Şaraa'yı tanımaya açık. Ancak bu desteğin kalıcı olması için sivil-temelli bir geçiş haritası sunması şart.

📌 Atılacak Somut Adımlar:

1. “Süveyda-Ateşkes ve Onarım Misyonu” kurulmalı

• Dürzi ruhani liderlerle doğrudan temas kurulur.

• Tarafsız gözlemciler eşliğinde birleşik yardım koridoru açılır (BM & Kızılhaç destekli).

• Şaraa doğrudan Süveyda’ya “şahsen” gitmeyi teklif eder → cesaret gösterisi olur.

2. Geçici Anayasal Sözleşme için ulusal danışma kurulu

• Özerk yerel yönetimleri, azınlık haklarını, ademi merkeziyetçi yapıları tanıyan 6 aylık “Geçici Anayasa Taslağı” başlatılır.

• SDG ve muhalif meclislerle eş zamanlı açık çağrı yapılır: “Silahlar bırakılırsa siyasi geçiş garantidir.”

3. İsrail ile sınırlı Güvenlik İletişim Hattı kurulur (Cenevre tipi mekanizma)

• Paris’te başlayan temas, “güney sınır güvenliği” temelinde şeffaflaştırılır.

• Bu, Şaraa’yı hem Batı hem bölge nezdinde akıllı ve pragmatik bir aktör haline getirir.

🧠 Bonus: Uluslararası Destek İçin Vizyoner Hamle

"Suriye İçin Yeşil Geçiş Planı": BM’ye sunulacak çevre ve yeniden inşa odaklı bir master plan hazırlanır (örneğin: Irak’ın “Green Belt” projesi gibi). Bu, yumuşak güç ve ekonomik diplomasi aracıdır.

🔵 AŞAMA 1: Askerî/Siyasi Tanınma ve Sembolik Eşitlik

🎯 Amaç:

SDG’nin aşağılanmadan sürece dahil olmasını sağlamak, silah bırakmadan siyasi muhataplık alanı açmak.

🔧 Adımlar:

1. “Geçici Ortak Güvenlik Protokolü” çağrısı:

   • SDG ile rejim askerî unsurları arasında “karşılıklı angajman protokolü” önerilir.

   • Türkiye'yi rahatsız etmeden “ulusal sınır güvenliği ortak ilkesi” kabul edilir.

2. “Kuzeydoğu Temsil Kurulu”nun oluşturulması:

   • SDG’nin sivil kanadı olan Demokratik Suriye Meclisi (DSM) resmî olarak “Geçici Ulusal Danışma Meclisi”ne gözlemci olarak davet edilir.

3. “Suriye Kürt Kültürel Özerkliği” ilkesel olarak tanınır:

   • Kürt dilinde eğitim, yerel yönetimde Kürtçe kullanımı ve bayrak (resmî olmayan) kullanımına kültürel temelde onay verilir (Irak Kürt Bölgesi modeli gibi değil, daha sınırlı).

🟠 AŞAMA 2: Yerel Yönetimlerin Ademi Merkeziyetçi Entegrasyonu

🎯 Amaç:

Kuzeydoğu Suriye’de SDG kontrolündeki bölgelerin rejim çatısına bağlı ama özerk biçimde entegre edilmesi.

🔧 Adımlar:

1. “Yerel Konsey Yasası” önerisi hazırlanır:

   • Kobani, Qamışlı, Haseke gibi bölgeler için “Bölgesel Yerel Meclis” yapısı kabul edilir.

   • Bu meclislerde: yerel seçim hakkı, mali idare, kolluk denetimi hakkı bulunur.

2. Ortak Gelir Paylaşımı Mekanizması:

   • Petrol, gaz ve tarım ürünlerinden elde edilen gelir %40 yerelde kalır, %60 merkez üzerinden yeniden dağıtılır.

3. Kolluk kuvvetlerinin dönüşümü:

   • Asayiş (SDG'nin iç güvenlik gücü) “Bölgesel Sivil Güvenlik Birimi” olarak tanınır, ancak rejim içişlerine bağlı olur (Bosna'daki kanton modeli referans alınır).

🟡 AŞAMA 3: Uluslararası Zemin Hazırlığı ve ABD–Rusya Dengelemesi

🎯 Amaç:

SDG’nin dış destekçileriyle (ABD) Şaraa’nın doğrudan değil, dolaylı temasa geçmesini sağlamak.

🔧 Adımlar:

1. Üçlü İzleme Mekanizması Kurulması:

   • Şaraa–SDG–BM gözlemcilerinden oluşan bir “Gözlem ve Arabuluculuk Kurulu” oluşturulur.

   • ABD bu kurulda gözlemci, Rusya kolaylaştırıcı olur.

2. “Suriye'de Çekilme Karşılığı Statü” modeli geliştirilir:

   • ABD’ye: SDG’nin siyasi garantisi karşılığında aşamalı çekilme.

   • Şaraa rejimine: SDG’nin ülke bütünlüğüne entegre edilmesi karşılığında yeni anayasa vaadi.

3. Türkiye’yi Bilgilendirme ve Güvence Diplomasisi:

   • SDG'nin PKK ile bağlantılarını sınırlayacağı, Türkiye sınırında “nötr koridorlar” oluşturulacağı ilan edilir.

   • M4 otoyolu güneyi kırmızı çizgi yapılır (Türkiye’ye güvence).

🟢 AŞAMA 4: Kültürel ve Sosyal Entegrasyon – Ortak Vizyon İnşası

🎯 Amaç:

Kürt-Arap, Asuri, Ermeni, Türkmen toplulukları arasında toplumsal barışı artırmak.

🔧 Adımlar:

1. “Kültürel Çoğulculuk Anlaşması” imzalanır:

   • Kürt, Süryani ve Türkmen dillerinde yerel medya ve eğitim hakkı anayasal teminat altına alınır.

2. Kadın ve Gençlik Kotaları:

   • SDG bölgelerinde yer alan kadınların geçici hükümet yapılarında temsili garanti altına alınır.

3. Ulusal Anma Günü Belirlenir:

   • Kürt, Arap, Ermeni, Dürzi, Hristiyan, Alevi kayıplarının ortak yasının tutulduğu bir gün ilan edilir.

🔴 AŞAMA 5: Yeni Anayasal Sözleşme’ye SDG’nin Dahli

🎯 Amaç:

Anayasal düzlemde SDG’nin siyasi varlığının güvence altına alınması.

🔧 Adımlar:

1. Geçici Anayasa’ya “Bölgesel Yönetimler” maddesi eklenir:

   • SDG’nin bölgesel idari yapısı "Demokratik Yerel Yönetim" olarak tanımlanır.

2. “Silah Bırak – Siyasi Temsil Al” protokolü:

   • SDG, rejimle mutabakatla silahlı yapısını sivil otoriteye dönüştürür (örnek: IRA–Sinn Fein modeli).

   • Karşılığında %10 parlamento temsili garantisi sunulur.

3. Ulusal Uzlaşma Mahkemeleri:

   • Eski savaş suçları, keyfi tutuklamalar için karma komisyon kurulur.

   • SDG ve rejim taraflarının da şeffaf soruşturmalara tabi olacağı duyurulur.

📊 Etki Analizi

Hedef	Etki
Ülke bütünlüğü	✔ Güçlenir
Uluslararası meşruiyet	✔ Artar
Kürt-Arap barışı	✔ Orta vadede güçlenir
Türkiye'nin tepkisi	⚠️ Yönetilebilir ama dikkat gerektirir
İran'ın tepkisi	⚠️ Artabilir, iç sabotaj riski

🟩 1. ASKERÎ CAYDIRMA VE ÇATIŞMAYI DONDURMA STRATEJİSİ

🎯 Amaç:

İsrail’in sınırsız hava sahası üstünlüğünü sınırlamak, kara operasyonlarını riskli hâle getirmek ve caydırıcı noktaları çoğaltmak.

🔧 Adımlar:

🔸 a) Yerel Savunma Hatları Yeniden Konumlandırılır

• Quneitra ve Dera bölgelerinde, İsrail’le doğrudan çatışmaya girmeyen ama sınırı “sosyal tampon bölge” haline getiren Dürzi ve Arap unsurlar desteklenir.

• Rejim milislerinin yerine yerel halktan oluşan nötr savunma koridorları kurulur.

🔸 b) Hava Savunma Varlığı Dağınık Şekilde Konumlandırılır

• Esad dönemindeki hatadan ders çıkarılır: sabit radar ve hava savunma sistemleri (örneğin Pantsir-S1, Bavar-373) sabit yerlerde değil, mobil platformlar halinde Qalamoun ve Tartus çevresine yayılır.

🔸 c) İsrail’le “Görülmez Savaş”ı Sınırlama Mutabakatı

• İsrail’in özellikle İran’a ait Şii milis konvoylarına yaptığı saldırılar “Suriye devleti olarak bize değil, İran’a” argümanıyla ayrıştırılır.

• Şaraa, İsrail’e doğrudan hedef olmamak için Tahran'dan bağımsızlığını gösteren sembolik adımlar atar: örneğin, Lübnan sınırında Şii milisleri resmi sınır korumasından çıkarır.

🟦 2. ULUSLARARASI MEŞRUİYET VE ARACI DİPLOMASİ

🎯 Amaç:

İsrail’in “kendi güvenliğini sağlamak için vurma hakkı” iddiasını zayıflatmak, uluslararası hukuki baskı altında tutmak.

🔧 Adımlar:

🔸 a) İsrail ile “Sınır Güvenliği Temas Grubu” kurulması

• Paris, Amman veya Lefkoşa merkezli 3. taraf arabuluculuğunda bir temas grubu oluşturulur.

• Burada Mısır ve Fransa kolaylaştırıcı olur, BAE gözlemci olur.

• Gündem: Golan Tepeleri statüsü, hava sahası ihlalleri, Dürzi sivil koruma mekanizması.

🔸 b) BM’ye “Çatışmasızlık Gözlem Misyonu” Çağrısı

• Şaraa, özellikle Quneitra sınır hattında yeniden BM Gözlem Misyonu (UNDOF) kurulması çağrısı yapar.

• Bu, İsrail’in saldırılarını zorlaştırır çünkü her saldırı “BM sahasında çatışma” anlamına gelir.

🔸 c) “Dürzi Halklarının Korunması” Uluslararası Deklarasyonu

• Lübnan, İsrail ve Suriye’de yaşayan Dürzi halklarının ortak kültürel statüsünü tanıyan bir çağrı yapılır.

• Bu çağrı, İsrail’in Dürzi bölgelere saldırısını uluslararası imaj açısından riskli hale getirir.

🟨 3. SİVİL, SOSYAL VE SİYASİ SIZMA STRATEJİSİ

🎯 Amaç:

İsrail’in Suriye içinde ajanlaştırma, nüfuz ve istihbarat toplama faaliyetlerine karşı yumuşak ama sistematik bir direnç ağı kurmak.

🔧 Adımlar:

🔸 a) “Yurttaş Direnç Hücreleri” Modeli

• Golan’a yakın köylerde eğitimli gençler aracılığıyla sosyal medya takibi, açık kaynak istihbarat ve yerel bildirim ağı kurulur.

• İsrail ajanlarının tespitinde güvenlik yerine “toplum dışı ilan etme” yöntemi kullanılır. Sosyal caydırıcılık yaratılır.

🔸 b) İsrail İle Ticari Geçiş Noktalarının Tamamen Kapatılması

• Şaraa, İsrail ile ticaret ve kaçakçılığı kesmek için Ürdün ve Lübnan üzerinden gelen geçişleri kapatır.

• Özellikle cep telefonu, ilaç, çip ve güvenlik yazılımı gibi “izleme araçlarını” denetim altına alır.

🔸 c) Siyasi Dil: “İsrail Halkına Değil, Hükümetine Karşıyız”

• Hamas tarzı mutlak düşman söyleminden uzak durulur.

• “Yahudi halkı ile savaşmayacağız. Sınırlarımızı koruyacağız.” söylemi benimsenir.

• Bu, Avrupa'da Şaraa’ya olan sempatiyi artırır.

📊 DENGE STRATEJİSİNİN SONUÇ HARİTASI

Alan	Şaraa’nın Eylemi	İsrail’in Tepkisi	Beklenen Etki
Saha kontrolü	Yerel milis yerine toplum temelli savunma	Tetikte kalır	Sivil hedefleme zorlaşır
Hava saldırıları	Mobil hava savunma, BM gözlemci talebi	Saldırı alanı daralır	Caydırıcılık artar
Diplomatik düzlem	Paris-Amman-Golan üçgeninde temas grubu	ABD/Fransa araya girer	Temas ve kontrol kurulur
Sosyal istihbarat	Dürzi halkına sosyal güvenlik programları	Mossad etkisi sınırlanır	İçerden nüfuz azalır
Uluslararası kamuoyu	Sivil koruma, kültürel birlik mesajları	İmaj baskısı oluşur	İsrail’e baskı artar

⚖️ Genel Değerlendirme:

• Şaraa, İsrail ile tam konfrontasyon (çatışma) yerine, akıllı sınırlama politikası izler.

• İran’ın “direniş ekseni”nden uzaklaşarak, kendi jeopolitik oyununu kurar.

• İsrail’i çevrelemek yerine, hareket alanını daraltmak ve daha hesaplı hareket etmeye zorlamak bu dönemin en akıllıca yoludur.