1710

1️⃣ COGAT ve Gazze Sonrası Plan

İsrail’in COGAT birimi (Coordination of Government Activities in the Territories) Gazze sonrası “askeri-sivil geçiş modeli” kuruyor.

• COGAT artık sadece “işgal koordinasyon ofisi” değil; özel sektör üzerinden inşa, dijital güvenlik, veri yönetimi projelerini kurguluyor. • “Liran Tancman” gibi isimler, sivil görünümlü ama askeri-analitik yatırımcılar.

🔹 “Gazze yeniden inşası, COGAT’ın şirketleşmiş koluyla yürütülüyor.” 🔹 “Askerî idare, özel sektör maskesiyle kalıcı hale geliyor.”

2️⃣ COGAT Bağlantılı Dijital Ağlar (Lirant, Meta İzleri)

“lirant” verisi üzerinden Tancman doğrulaması yapıldı — COGAT çevresindeki startup ve teknoloji ağlarıyla ilişkili.

• OSINT analizlerde dijital izler, savaş sonrası ekonomik düzenin altyapısı.

🔹 “Gazze’nin yeniden inşasında artık dozer değil, algoritma çalışıyor.”

3️⃣ Palestine Emerging Grubu

Yeni ortaya çıkan “Palestine Emerging” grubu, Filistin’in kalkınmasını temsil ettiğini iddia eden batı merkezli bir ağ.

• Finans ve mimarlık kökenli elit ekip; Shireen Shelleh, World Bank–UNESCO hattı. • Gazze Trust gibi yapılara kültürel–sivil vitrin oluşturuyor.

🔹 “Filistin’in geleceğini kim tasarlıyor? Filistinliler mi, fon sahipleri mi?”

4️⃣ Shireen Shelleh Kimdir?

Filistinli mimar, Bethlehem doğumlu, Avrupa’da eğitim almış; “kentsel yeniden inşa” ağlarında aktif.

• Uluslararası kalkınma fonlarıyla ilişkili, kültürel yeniden inşa projeleri yürütüyor.

🔹 “Gazze’deki yeni ‘teknokrat kimlik’lerin arkasında diaspora mimarları var.”

5️⃣ Gaza Trust – Palestine Emerging Karşılaştırması

Her iki yapı da “post-Hamas dönemi” için inşa planı sunuyor ama farklı maskelerle: Gaza Trust = ekonomik, PE = kültürel-sivil.

• Aynı çekirdek ağ: Batılı fonlar + yerel elit teknokratlar. • Ama “yerel sahiplik” zayıf; projeler dışarıdan yönetiliyor.

🔹 “Gazze’nin yeniden inşasında ‘sahip kim?’ sorusu artık siyasi.”

6️⃣ Kalkınma Yolu (Iraq–Türkiye–Körfez)

Türkiye’nin Gazze ve bölgesel dosyalarla eşzamanlı yürüttüğü ekonomik hamle.

• Kalkınma Yolu, Körfez–Irak–Türkiye hattında ekonomik koridor ama aynı zamanda siyasi normalleşme zeminidir.  • Türkiye bu hattı “bölgesel yeniden yapılanma” diplomasisinin omurgası yapıyor.

🔹 “Gazze’nin yeniden inşasıyla Kalkınma Yolu birbirine eklemleniyor.” 🔹 “Yumuşak güç koridoru.”

7️⃣ Sürgün Statüsünü Kaldırma

Filistinli diasporanın “sürgün statüsünü” kaldırma fikri; dönüş ya da vatandaşlık statüsüyle kimlik normalizasyonu.

• BM’deki ‘refugee status’ kalkarsa, “geri dönüş hakkı” dosyası zayıflar ama aynı zamanda “devlet kurumsallaşması” başlar.

🔹 “Sürgün statüsünü kaldırmak, hukuken rahatlatır ama siyaseten hafızayı siler.”

8️⃣ Adana Mutabakatı (1998)

Türkiye–Suriye güvenlik anlaşması: PKK’ya karşı sınır ötesi işbirliği. “Adana Mutabakatı 2.0” denilince benzer güvenlik modelinin Filistin versiyonu kastediliyor.

• O dönemde Şam, Öcalan’ı sınır dışı etti; Türkiye’nin sınır güvenliği tesis edildi. • Yeni versiyon: Ankara–Şam hattının yeniden açılması.

🔹 “Adana Mutabakatı 1.0 PKK’ya karşıydı; 2.0 Gazze’ye model olabilir.”

9️⃣ Füze ve NATO Çıkışı (Rusya’nın uyarısı)

“Eğer ABD füzeleri Ukrayna sınırından ateşlenirse, bunu NATO saldırısı sayarız” açıklaması.

• Bu, “Avrupa’ya savaş açarız” değil; “NATO ile doğrudan çatışmayı meşrulaştırırız” anlamında caydırıcı diplomatik kod.

🔹 “Rusya, savaşı Ukrayna’dan NATO sahasına taşımakla tehdit ediyor.”

🔟 Trump’ın Kripto İmparatorluğu (FT araştırması)

Financial Times araştırması: Trump ailesi 1 trilyon dolarlık kripto ekosistemi kurdu.

• Truth Social + memecoin + stablecoin ağları. • Devlet politikalarıyla doğrudan çıkar çatışması. • Abu Dabi, Çin, BAE kaynaklı fonlar.

🔹 “Trump artık yalnızca politik figür değil, küresel kripto patronu.” 🔹 “Yeni Cumhuriyet: Blockchain versiyonu.”

11️⃣ Yeni Zemin Ekonomisi (Veri Çağı)

Artık stratejik güç = veriyi anında işleyebilmek.

• ABD 5427 veri merkeziyle lider; Türkiye hâlâ beton ekonomisinde. • “Data as a Service” yeni petrol.

🔹 “Artık mesele veriyi depolamak değil, işleyebilmek.” 🔹 “Türkiye köprü değil, veri koridoru yapmalı.”

12️⃣ Veri Hizmetleri Mühendisliği (Üniversite modeli)

Yeni meslek: veri altyapılarını yöneten, DaaS servislerini üreten mühendis profili.

• İçerik: veri mimarisi, güvenlik, etik, ürünleştirme. • Üniversite: İTÜ, ODTÜ, BTK-akademi ortaklığı önerisi.

🔹 “Yeni çağın mühendisleri veriyle ülke inşa edecek.”

13️⃣ KKTC Seçimleri (Tatar – Erhürman)

Seçim, “iki devletli çözüm” ile “ortak yetkili federasyon” arasında bir referandum niteliğinde.

• Tatar: iki devlet, millî güvenlik, Erdoğan’la senkron. • Erhürman: altı ortak yetki alanı (güvenlik, enerji, hidrokarbon, deniz, ticaret, AB vatandaşlığı). • KKTC Meclisi federasyon ifadesini kaldırdı.

🔹 “Bu seçim, Kıbrıs’ın geleceğini değil, Doğu Akdeniz’in yönünü belirleyecek.”

14️⃣ Tufan Erhürman’ın Modeli

Federasyon demiyor ama “siyasi eşitlik” ve “ortak karar yetkisi” vurgusu yapıyor.

• Kıbrıs Türk halkının uluslararası alanda dışlandığı 6 yetki alanı. • “Adı federasyon olmasa da, işlevsel konfederal model.”

🔹 “Erhürman, kelimeyi değil içeriği savunuyor.”

15️⃣ Ersin Tatar’ın Kampanyası

“İki devletli çözüm” ana eksen; millî güvenlik, Türkiye ile omuz omuza vurgusu.

• Erdoğan’ın BM konuşmalarıyla destekleniyor. • Seçim gösterileri yüksek prodüksiyonlu, milliyetçi tonda.

🔹 “Tatar seçimi mitingle değil, müzikle kazanmak istiyor.” 🔹 “Kıbrıs’ta sahne siyasetinin yükselişi.”

16️⃣ Hamas İçin Suriye Modeli (HTŞ–Şara Benzerliği)

Ankara’da bazı çevreler, Hamas’ın da tıpkı Suriye’deki HTŞ gibi bir “imaj dönüşümü” yaşayabileceğini konuşuyor.

• HTŞ lideri Ahmed Şara, El Kaide’den ayrıldı, BM’de konuştu. • Hamas da benzer bir “silahlı kanat–siyasi kanat ayrımı” sürecine sokulabilir.

🔹 “HTŞ’den Hamas’a model transferi, imaj değil davranış dönüşümü olabilir.”

17️⃣ Türkiye’nin Rolü – Hamas Dönüşümü

Türkiye, Müslüman Kardeşler kökeni nedeniyle Hamas üzerinde en etkili aktör.

• Mısır MB alerjisi, Katar selefi mesafe → Ankara ikna gücü daha yüksek. • Türkiye, silahsızlanma ve siyasi geçişte ana arabulucu olabilir.

🔹 “Türkiye, Hamas’ı silahla değil siyasetle ikna edebilir.”

18️⃣ Gazze Geçiş Planı (Zamanlama)

0–3 ay: Ateşkes–yardım–rehine. 3–6 ay: Gaza Guard – tünel haritalama. 6–12 ay: Yerel seçim – iç uzlaşı – yeniden inşa.

• Geçici yönetim El Ariş merkezli olabilir. • Türk askeri değil, teknik uzmanı yer alabilir.

🔹 “Gazze’nin geleceği toprağın değil, takvimin meselesi.”

19️⃣ Risk–Fırsat Dengesi

Fırsat: Kalıcı ateşkes, Türkiye’nin diplomatik rolü. Risk: Ateşkes tıkanırsa İsrail geri döner, model çöker.

• Şartlı meşruiyet → Silahsızlanma + mali şeffaflık.

🔹 “Gazze’nin yeniden inşası silah değil, şeffaflıkla olacak.”

20️⃣ Türkiye İçin Stratejik Çıkarım

Türkiye üç alanda rol oynayabilir: (1) Ateşkes diplomasisi, (2) İç uzlaşı, (3) Yeniden inşa–veri ekonomisi entegrasyonu.

• Gazze–Kıbrıs dosyaları artık birbirine paralel. • Türkiye “mimar ülke” rolüne hazırlanıyor.

🔹 “Gazze ve Kıbrıs artık aynı dosyanın iki aynası.” 🔹 “Türkiye, arabulucudan mimara evriliyor.”

🗺️ KÜRESEL GÜNDEM TABLOSU — 16 EKİM 2025

Alan / Bölge	Başlık	Temel Olay	Satır Arası / Analiz
🇺🇸 ABD İç & Dış Politika	1. Bolton’a Suçlama	Eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton gizli belgeleri uygunsuz saklamaktan suçlandı.	Trump, son 1 ayda üçüncü rakibini adli süreçle karşı karşıya bıraktı → “hukuk yoluyla siyaset” dönemi.
	2. Trump–Putin Budapeşte Görüşmesi	Trump Ukrayna savaşını bitirmek amacıyla Putin’le Budapeşte’de yüz yüze görüşeceğini açıkladı.	Budapeşte seçimi sembolik: ICC’yi tanımayan Macaristan “sığınak diplomasi” merkezine dönüşüyor.
	3. Zelenski Görüşmesi	Zelenski Washington’da; Ukrayna, Tomahawk füzesi almak istiyor.	ABD “menzil”i barış kaldıracı olarak kullanıyor; Moskova uyarıyor.
	4. 7. Daire Kararı	Federal mahkeme, Ulusal Muhafız birliklerinin Illinois’e konuşlandırılmasını engelledi.	İç güvenlikte eyalet–federal yetki çatlağı büyüyor; yargı freni devrede.
	5. Karayipler Misyonu	ABD özel kuvvetleri Venezuela kıyısına 90 mil yaklaştı; teknelere saldırılarda 27 ölü iddiası.	Fiilen “AUMF’siz vekalet savaşı”; Kolombiyalı sivil kayıplar riski.
	6. CIA’ye Venezuela Operasyon Yetkisi	Trump, CIA’in Venezuela’da eylem yapmasına izin verdi.	“Narko-terör” gerekçesiyle en geniş yürütme yetkisi; Kongre denetimi yok.
	7. NYC Terör Fonu Kararı	Yargıç Kaplan, Trump’ın 34 milyon $ kesintisini kalıcı tedbirle durdurdu.	Yargı, güvenlik fonlarının siyasallaşmasına “finansal duvar” örüyor.
	8. Hindistan Petrol Tekzibi	Yeni Delhi, Trump’ın “Rus petrolünü bırakma sözü verildi” iddiasını reddetti.	Hindistan enerji diplomasisinde otonom stratejik duruş gösteriyor; BRICS denge politikası.
🇷🇺 Rusya / Avrasya	9. Şera–Putin Görüşmesi	Suriye Geçici Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şera Moskova’da; üslerin devamı ve enerji projeleri.	Rusya post-Esad dönemi için siyasi garantörlük peşinde; İran–Türkiye dengesi yeniden yazılıyor.
🇮🇱 İsrail / Filistin	10. Ateşkes ve Protesto Hareketi (Leifer–Haaretz)	İki yıllık rehineler-ateşkes protestoları barışı getirdi.	İsrail tarihinin en büyük sivil hareketi “sonsuz savaş doktrinine” karşı toplumsal devrim başlattı.
	11. Netanyahu’nun Yargı Savaşı	Ateşkes sonrası yargı reformları yeniden gündemde.	Gazze’de silahlar sustu, Tel Aviv’de hukuk savaşı başladı; otoriter geri dönüş tehlikesi.
	12. Barış Söyleminin Dönüşü	15 yıl sonra “barış” kavramı yeniden kamusal alana girdi.	Trump’ın “Dünyayı yenemezsiniz” sözü, İsrail toplumunda gerçekçilik ekseninde barış fikrini yeniden meşrulaştırıyor.
🌍 RAND Politika Akımları	13. ABD–Çin Rekabetini İstikrara Kavuşturmak	RAND raporu: mutlak zafer değil, “istikrarlı rekabet.”	ABD ilk kez ÇKP’nin meşruiyetini dolaylı tanıyor; “soğuk barış doktrini.”
	14. LA Evsizlik Verileri	Hollywood–Venice–Skid Row sayımları eksik; kaynak dağılımı hatalı.	Veri adaleti gündemi: kent politikası güvenlik dosyasına dönüşüyor.
	15. Yapay Zekâ–İnsan İşbirliği	AI’nin hesaplama gücü + insan sezgisi; “hata olursa kim sorumlu?” sorusu.	Kurumsal etik ve AI governance tartışması hızlanıyor.
	16. RAND Gazze Analizi (Efron)	Ateşkesin kalıcılığı “güvenlik garantisi + insani erişim” dengesine bağlı.	RAND “teknokrat yönetim” modelini tartışıyor; Gazze için kurumsal mimari hazırlığı.
🇨🇳 Asya / Çin	17. Pekin’de Ordudan Tasfiyeler	İki üst düzey general ihraç edildi.	Xi Jinping ordu kontrolünü konsolide ediyor; yolsuzluk gerekçesi “siyasi sadakat testi.”
🇮🇳 Güney Asya	18. Afganistan–Pakistan Ateşkesi	48 saatlik ateş; IŞİD-El Kaide yeniden görünmekte.	Riyad-Doha arabuluculuğu; geçici nefes ama kalıcı çözüm değil.
🌍 Afrika	19. Madagaskar Darbesi	Albay Randrianirina yemin etti; Afrika Birliği askıya aldı.	Fransız eski kolonilerinde “sessiz darbeler zinciri” sürüyor.
🇦🇷 Latin Amerika	20. ABD’nin Arjantin Desteği	20 + 20 milyar $ paket; seçim öncesi Milei’ye finansal destek.	Washington, Buenos Aires’i Çin nüfuzuna kaptırmamak için “para diplomasisi” devreye soktu.
🇰🇭🇹🇭 Güneydoğu Asya	21. Kamboçya–Tayland Barış Girişi	Sınır çatışması sonrası diyalog; Trump Malezya ziyaretiyle arabulucu.	“Mini-ASEAN uzlaşısı”: ABD Asya’da yeniden görünür olmak istiyor.
🇵🇪 Latin Amerika / Andlar	22. Peru Protestoları	Eski başkan Boluarte görevden alındı; Lima’da 1 ölü 100+ yaralı.	Bölge genelinde “kurumsal kırılganlık dalgası” yeniden tırmanıyor.
🇦🇺 İklim / Bilim	23. Queensland Yağmur Ormanları	Ağaçlar karbon yutaklıktan salım kaynağına döndü.	İlk kez tropik orman net emisyon üretiyor; iklim dengesi kırılma noktasında.
🌐 Küresel Kurumlar	24. WTO Yıllık Forum	Endüstriyel politika geri dönüyor.	Serbest ticaret çağı kapanıyor; devlet destekli üretim dönemi.
🇨🇦🇮🇸 Yaklaşan Zirveler	25. Arctic Circle / Kanada–Çin / Fas–Rusya Ziyaretleri	Üç ayrı diplomatik hat bugün başlıyor.	Çok kutupluluk “mikro-diplomasi haftası”na dönüştü.

⚖️ Genel Temalar

• Hukukun siyasallaşması → Bolton, Kaplan, 7. Daire kararları.

• Gizli operasyon normu → CIA Venezuela dosyası.

• Sivil toplumun dönüş gücü → İsrail protestoları ateşkesi getirdi.

• ABD–Çin ilişkilerinde “soğuk barış” → RAND hattı.

• İklim bilimi artık güvenlik konusu → Queensland verileri.

🧭 Risk & Fırsat Haritası

Bölge	Risk	Fırsat
Karayipler–Venezuela	Hukuki zemin olmadan askeri tırmanma	Bölgesel güvenlik rejimi tartışması başlatmak
İsrail–Filistin	Otoriter restorasyon	Barış söyleminin yeniden inşası
ABD–Çin	Teknolojik ve nükleer rekabetin kazara tırmanması	“Soğuk barış” kurumsallaştırması
Afrika	Darbelerin zincirleme yayılması	AU reformu / bölgesel yönetişim
Güney Amerika	Ekonomik kriz ve popülizm	ABD finansal nüfuzu yeniden tesis
İklim	Doğal yutakların bozulması	Yeni karbon piyasaları / yeşil teknoloji yatırımları

🗣️ Yayına Uygun 6 Manşet (tek cümlelik)

1. “Budapeşte pazarlığı: Barış mı, menzil mi?”

2. “Karayipler’de gri savaş: Yetki var, şeffaflık yok.”

3. “Tel Aviv sokağı ateşkesi değil, siyaseti kazandı.”

4. “ABD–Çin soğuk barışı: Rekabetin sınırlarını çizmek.”

5. “Queensland ormanları nefes değil, alarm veriyor.”

6. “Madagaskar’dan Lima’ya: Sessiz darbeler dönemi.”