Arap Gaz Boru Hattı

Arap Gaz Boru Hattı , Orta Doğu'da bulunan bir doğal gaz boru hattıdır . Sina Yarımadası'ndaki Ariş yakınlarından kaynaklanır ve Mısır doğal gazını Ürdün , Suriye ve Lübnan'a ihraç etmek için inşa edilmiştir ve İsrail'e ve İsrail'den gelen su altı ve kara boru hatlarına sahiptir. Toplam uzunluğu 1.200 kilometredir (750 mil) ve 1,2 milyar ABD doları maliyetle inşa edilmiştir. [ 1 ]

Tarih

[ düzenlemek ]

Boru hattı, açılışından bu yana aralıklı olarak kullanıldı. Mısır gaz ihracatı 2011 yılında önemli ölçüde azaldı - başlangıçta sabotajlar (çoğunlukla Sina'daki besleyici boru hattına), ardından Mısır'daki doğal gaz kıtlığı nedeniyle 2010'ların ortalarında gaz ihracatını durdurmak zorunda kaldı. Boru hattının bazı bölümleri, gazın iç nakliyesini kolaylaştırmak için Ürdün'de çalışmaya devam etti. Boru hattı, 2015'ten 2018'e kadar Ürdün'den Mısır'a gaz akışı sağlamak için tersine çevrildi (Ürdün'ün Akabe LNG alım terminali üzerinden ithal LNG ile beslendi). Mısır gaz üretimindeki toparlanma, gazın 2018'den itibaren bağlantı yoluyla Ürdün'e akmasını sağladı. Boru hattı 2020'de ayrıca İsrail'den Ürdün'ün içine gaz dağıtmaya başladı, İsrail'e giden su altı kolu ise İsrail'den gelen gazın Mısır'a akmasına izin vermek için tersine çevrildi.

Tanım

[ düzenlemek ]

Boru hattının Mısır ve Ürdün'den geçen ana bölümü 36 inç (910 mm) çapındadır ve yaklaşık her 200 km'de bir kompresör istasyonları yer alır ve bu da yıllık maksimum 10,3 milyar metreküp (BCM) gaz deşarjı sağlar. Boru hattının kapasitesi, kompresör istasyonlarının sayısının yaklaşık iki katına çıkarılmasıyla (her 100 km'de bir) %50 oranında artırılabilir.

Ariş-Akaba bölümü

[ düzenlemek ]

Boru hattının ilk bölümü Mısır'daki Ariş'ten Ürdün'deki Akabe'ye kadar uzanıyor . Üç segmenti var. İlk 250 kilometre (160 mil) uzunluğundaki kara segmenti Al-Ariş'i Kızıldeniz'deki Taba'ya bağlıyor . Ayrıca Ariş'te bir kompresör istasyonu ve Taba'da bir ölçüm istasyonundan oluşuyor. İkinci segment Taba'dan Akabe'ye 15 kilometre (9,3 mil) uzunluğunda bir deniz altı segmenti. Bir ölçüm istasyonunu da içeren üçüncü segment, Akabe Termik Santrali'ne 1 kilometre (0,62 mil) uzunluğunda bir kara bağlantısı . [ 2 ]

220 milyon dolarlık Ariş-Akaba bölümü Temmuz 2003'te tamamlandı. [ 3 ] Boru hattının çapı 36 inç (910 mm) olup, yıllık 10,3 milyar metreküp (360 milyar fit küp) doğal gaz kapasitesine sahiptir. [ 4 ] Bu bölümü geliştiren Mısır konsorsiyumu EGAS , ENPPI, PETROGET ve Mısır Doğal Gaz Şirketi'ni (GASCO) içeriyordu .

Akaba–El Rehab bölümü

[ düzenlemek ]

İkinci bölüm, Ürdün'deki boru hattını Akaba'dan Amman'dan El Rehab'a kadar uzattı (Suriye sınırından 24 kilometre (15 mil)). Bu bölümün uzunluğu 390 kilometredir (240 mil) ve maliyeti 300 milyon dolardır. [ 5 ] İkinci bölüm 2005 yılında hizmete girdi.

İsrail-Ürdün bağlantısı

[ düzenlemek ]

2018 itibarıyla, İsrail-Ürdün sınırındaki Neve Ur kibbutzunun yakınındaki Ürdün Nehri'nden , Kuzey Ürdün'deki Mafraq yakınlarındaki Arap Gaz Boru Hattı'na bağlanacak olan 65 km'lik, 36 inçlik (910 mm) bir boru hattı inşa ediliyor. İsrail içinde boru hattı, Ürdün sınırından Jezreel Vadisi'ndeki Dovrat kibbutzunun yakınına kadar 23 km uzanıyor ve burada mevcut İsrail yerel doğal gaz dağıtım ağına bağlanıyor. Boru hattının 2019 ortalarında tamamlanması bekleniyor ve 2020'den itibaren Ürdün'e yılda 3 milyar metreküp doğal gaz tedarik edecek. [ 6 ]

İsrail'den gelen 12 inç (300 mm) uzunluğundaki bir doğalgaz boru hattı da Ölü Deniz yakınlarındaki Ürdün Arap Potasyum fabrikalarına gaz tedarik ediyor , ancak bu boru hattı Arap Doğalgaz Boru Hattı'ndan uzakta bulunuyor ve ona bağlı değil.

El Rehab–Humus bölümü

[ düzenlemek ]

Üçüncü bölümün Ürdün'den Suriye'ye toplam uzunluğu 319 kilometredir (198 mil). Ürdün-Suriye sınırından Deir Ali elektrik santraline 90 kilometrelik (56 mil) bir bölüm uzanmaktadır. Boru hattı oradan Şam'dan geçerek Humus yakınlarındaki Al Rayan gaz kompresör istasyonuna ulaşmaktadır . Bu bölümler dört fırlatma/alma istasyonu, 12 vana istasyonu ve 1,1 milyar metreküp (39 milyar fit küp) kapasiteli bir mali ölçüm istasyonunu içermektedir ve Tişrin ve Deir Ali elektrik santrallerine tedarik sağlamaktadır. Bölüm Şubat 2008'de tamamlanmış olup Suriye Petrol Şirketi ve Gazprom'un bir yan kuruluşu olan Stroytransgaz tarafından inşa edilmiştir . [ 7 ] [ 8 ]

Humus-Trablus bağlantısı

[ düzenlemek ]

Humus-Trablus bağlantısı , Suriye'deki Al Rayan kompresör istasyonundan Baniyas'a ve ardından 32 kilometrelik (20 mil) uzunluğundaki bir hat üzerinden Lübnan'ın Trablus kentine kadar uzanıyor . Tedariklerin başlamasına ilişkin anlaşma 2 Eylül 2009'da imzalandı ve test çalışması 8 Eylül 2009'da başladı. [ 4 ] Düzenli gaz tedarikleri 19 Ekim 2009'da başladı ve gaz Deir Ammar elektrik santraline teslim edildi . [ 9 ]

Banias'tan Kıbrıs'a kadar şubenin genişletilmesi önerisi var . [ 10 ]

Suriye-Türkiye bağlantısı

[ düzenlemek ]

2006 yılında Mısır, Suriye, Ürdün, Türkiye , Lübnan ve Romanya, boru hattının Suriye'den Türkiye sınırına kadar olan uzantısını inşa etmek için bir anlaşmaya vardılar. Buradan, boru hattı, Avrupa'ya gaz teslimi için önerilen Nabucco Boru Hattı'na bağlanacaktı . Türkiye, Arap Gaz Boru Hattı'ndan yılda 4 milyar metreküpe (yılda 140 milyar fit küp) kadar doğal gaz satın almayı öngördü. [ 11 ] 2008 yılında Türkiye ve Suriye, Arap Gaz Boru Hattı'nın Suriye-Türkiye bağlantısının ilk bölümü olarak Halep ile Kilis arasında 63 kilometrelik (39 mil) bir boru hattı inşa etmek için bir anlaşma imzaladılar [ 12 ] [ 13 ] ve Stroytransgaz bu bölümün inşası için 71 milyon ABD Doları tutarında bir sözleşme imzaladı. [ 14 ] Ancak, bu sözleşme 2009'un başında iptal edildi ve yeniden ihale edildi. Bu bölüm, projeyi Mayıs 2011'de tamamlayan Çek Müteahhitlik Şirketi PLYNOSTAV Pardubice Holding'e verildi. Kilis'ten, 12 inç (300 mm) çapında 15 kilometre (9,3 mil) uzunluğunda bir boru hattı, boru hattını Türk şebekesine bağlayacak ve böylece Türk şebekesinin, Humus-Halep segmenti tamamlanmadan önce bile Suriye şebekesi üzerinden beslenmesi mümkün olacak.

Irak ile Bağlantı

[ düzenlemek ]

Eylül 2004'te Mısır, Ürdün, Suriye ve Lübnan, Irak'ın Avrupa'ya gaz ihraç edebilmesi için Arap Gaz Boru Hattı'nı Irak'ın gaz şebekesine bağlamayı kabul etti. [ 5 ]

Ariş-Aşkelon boru hattı

[ düzenlemek ]

Ariş- Aşkelon boru hattı, Arap Gaz Boru Hattı'nı İsrail'e bağlayan 26 inç (660 mm) çapında, 90 kilometre (56 mil) uzunluğunda bir denizaltı gaz boru hattıdır. Boru hattının fiziksel kapasitesi yılda 7 milyar metreküp (250 milyar fit küp) gazdır, ancak teknik yükseltmeler kapasitesini yılda toplam 9 milyar metreküpe (320 milyar fit küp) çıkarabilir. Resmen Arap Gaz Boru Hattı projesinin bir parçası olmasa da, Mısır'daki aynı boru hattından ayrılmaktadır. Boru hattı, Akdeniz Gaz Boru Hattı Ltd (28%), İsrail şirketi Merhav (25%), PTT (25%), EMI-EGI LP (12%) ve Mısır Genel Petrol Şirketi'nin (10%) ortak şirketi olan Doğu Akdeniz Gaz Şirketi (EMG) tarafından inşa edilmekte ve işletilmektedir. [ 15 ] Boru hattı, Şubat 2008'de 180-550 milyon dolarlık bir maliyetle faaliyete geçti (tam rakam tartışmalıdır). [ 16 ] Sina'daki besleme boru hattının sabote edilmesi ve Mısır'daki gaz kıtlığı nedeniyle o zamandan beri faaliyeti durduruldu. Ancak, başlangıçta Mısır'dan İsrail'e gaz taşımak için tasarlanmış olsa da, Mısır'daki gaz kıtlığı, boru hattının 2019'dan itibaren ters yönde, yani İsrail'den Mısır'a işletilmesi olasılığını gündeme getirdi. [ 17 ]

İlk tedarik sözleşmesi

[ düzenlemek ]

Mısır ve İsrail başlangıçta boru hattı aracılığıyla İsrail Elektrik Şirketi tarafından kullanılmak üzere yılda 1,7 milyar metreküp (60 milyar fit küp) doğal gaz tedarik etmeyi kabul ettiler . [ 18 ] Bu miktar daha sonra 2028 yılına kadar teslim edilmek üzere yılda 2,1 milyar metreküpe (74 milyar fit küp) çıkarıldı. Buna ek olarak, 2009'un sonlarında EMG, boru hattı aracılığıyla İsrail'deki özel elektrik üreticilerine ve çeşitli endüstriyel şirketlere yılda ek 2 milyar metreküp (71 milyar fit küp) tedarik etmek için sözleşmeler imzaladı ve diğer potansiyel alıcılarla görüşmeler devam ediyordu. 2010 yılında boru hattı, İsrail'de tüketilen doğal gazın yaklaşık yarısını tedarik ederken, diğer yarısı yerel kaynaklardan sağlandı. Yılda 7 milyar metreküp (250 milyar fit küp) tedarik etme kapasitesiyle İsrail'i Mısır'ın en önemli doğal gaz ihracat pazarlarından biri haline getirdi. 2010 yılında bazı Mısırlı aktivistler, belirsiz sözleşmeye ve küresel oranlara kıyasla çok düşük fiyata göre İsrail'e gaz akışını durdurmak için hükümet yetkililerine karşı yasal bir hüküm için başvuruda bulundular, ancak hüküm Mubarek rejimi tarafından bilinmeyen nedenlerle reddedildi. 2011 yılında, Mubarek rejimine karşı Mısır devriminden sonra , birçok Mısırlı düşük fiyatlar nedeniyle İsrail ile gaz projesinin durdurulması çağrısında bulundu. [ alıntı gerekli ] Boru hattının beşinci kez bombalanmasından sonra, onarım için akış durdurulmak zorunda kaldı. [ 19 ] [ 20 ]

2012 iptali

[ düzenlemek ]

Hüsnü Mübarek'in devlet başkanı olarak görevden alınmasının ve iki devlet arasındaki bağların bozulduğu algısının ardından, yürürlükteki anlaşma altüst oldu. Devlete ait EGAS'ın başkanı Mohamed Shoeb'e göre , "aldığımız karar ekonomikti ve politik olarak motive edilmedi. İsrail ile gaz anlaşmasını iptal ettik çünkü son aylarda ödeme sürelerini karşılayamadılar". İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu da, kendisine göre iptalin "siyasi gelişmelerden doğan bir şey" olmadığını söyledi. Ancak, Shaul Mofaz, iptalin "ülkeler arasındaki ilişkilerde yeni bir dip ve barış anlaşmasının açık bir ihlali" olduğunu söyledi. [ 21 ] Sonunda, gaz kıtlığı Mısır'ı iç talebi karşılamak için daha önce gaz sattığı tüm ülkelere yaptığı ihracat anlaşmalarının çoğunu iptal etmeye zorladı.

Dava ve uzlaşma

[ düzenlemek ]

Boru hattını tedarik eden Mısır devlet kuruluşları, EMG ve İsrail Elektrik Şirketi ile yapılan gaz anlaşmasını iptal ederek mücbir sebep ilan etmeye çalıştı, İsrail Elektrik Şirketi ise iptalin sözleşmenin tek taraflı ihlali anlamına geldiğini ileri sürdü. Konu Cenevre'deki Uluslararası Ticaret Odası'nın Uluslararası Tahkim Mahkemesi'ne havale edildi . Dört yıl süren yargılamanın ardından tahkim paneli Mısır aleyhine karar verdi ve sözleşmeyi tek taraflı iptal ettikleri için EMG ve IEC'ye yaklaşık 2 milyar ABD doları para cezası ve tazminat ödemesini emretti. Mısır daha sonra panelin kararına İsviçre mahkemelerinde itiraz etti ve mahkemeler de 2017'de Mısır aleyhine karar verdi. [ 22 ] [ 23 ] Sonunda, 2019'da Mısır'ın gaz tedarikini durdurması nedeniyle tazminat olarak IEC'ye 8,5 yıl boyunca 500 milyon ABD doları ödeyeceği bir para cezası anlaşmasına varıldı. Anlaşma, İsrail'den Mısır'a gaz ihracatının başlamasının önünü açıyor. [ 24 ]

Ters akış anlaşması

[ düzenlemek ]

Mısır devriminden bu yana, Mısır'da önemli iç doğal gaz kıtlıkları yaşanıyor ve bu durum, buna güvenen çeşitli Mısır işletmelerinde kesintilere ve mali kayıplara neden oluyor ve ayrıca Arap Gaz Boru Hattı (çalışmaya hazır olduğu dönemlerde bile) ve Mısır'da bulunan LNG ihracat terminalleri aracılığıyla Mısır'dan doğal gaz ihracatını kısıtlıyor. Bu durum, doğal gazı ters modda göndermek için Ariş-Aşkelon Boru Hattı'nın kullanılması olasılığını gündeme getirdi.

Mart 2015'te, İsrail'in Tamar gaz sahasını işleten konsorsiyum , her iki ülkedeki düzenleyici onaylara tabi olarak, üç yıl boyunca boru hattı aracılığıyla Dolphinus Holdings'e en az 5 milyar metreküp (180 milyar fit küp) doğal gaz satışı için bir anlaşmaya vardıklarını duyurdu. Dolphinus Holdings, Mısır'daki hükümet dışı, endüstriyel ve ticari tüketicileri temsil eden bir firmadır. [ 25 ] [ 26 ] Kasım 2015'te, İsrail'in Leviathan gaz sahasından boru hattı aracılığıyla Dolphinus'a yılda 4 milyar metreküpe (yılda 140 milyar fit küp) kadar doğal gaz ihracatı için bir ön anlaşma da duyuruldu. [ 27 ] [ 28 ] Boru hattının rehabilite edilmesi ve ters yönde akışa izin verecek şekilde dönüştürülmesinin maliyetinin 30 milyon ABD doları olduğu tahmin ediliyor.

Eylül 2018'de Tamar ve Leviathan sahalarını işleten konsorsiyumun ve bir Mısırlı ortağın, Arish-Ashkelon boru hattı aracılığıyla İsrail'den Mısır'a gaz ihracatının başlaması beklentisiyle EMG'nin %39 hissesini satın almak için 518 milyon ABD doları harcayacağı duyuruldu. [ 29 ] İsrail'den Mısır'a boru hattı üzerinden test akışlarının 2019 yazında başlaması bekleniyor. Testler başarılı olursa, Leviathan sahası 2019 sonlarında devreye girene kadar küçük miktarlarda gaz kesintiye uğrayacak ve bu noktada daha büyük miktarlarda gaz tedarik edilebilecek.

Hizmetin durdurulması ve yeniden başlatılması

[ düzenlemek ]

İsrail ve Ürdün'e doğal gaz taşıyan Mısır boru hatları , ayaklanmanın başladığı 2011 başından Ekim 2014'e kadar en az 26 isyancı saldırısının ardından faaliyetlerini durdurdu. [ 30 ] Bu saldırılar çoğunlukla Arap Gaz Boru Hattı'nı ve İsrail'e giden boru hattını besleyen Kuzey Sina'daki El-Ariş'e giden GASCO boru hattında gerçekleşti . Saldırılar, merkezi Kahire hükümetinin ekonomik ihmal ve ayrımcılığından şikayet eden Bedeviler tarafından gerçekleştirildi. [ 31 ] [ 32 ] 2013 baharında boru hattı kesintisiz çalışmaya geri döndü, ancak Mısır'daki devam eden doğal gaz kıtlığı nedeniyle İsrail'e gaz temini süresiz olarak askıya alınırken Ürdün'e gaz temini yeniden başladı, ancak sözleşmeye göre önemli ölçüde düşük bir oranda. [ 33 ] O zamandan beri boru hattı militanlar tarafından birkaç kez daha hedef alındı.

2010'ların ortalarında boru hattı, Mısır'ın tüm ülkelere gaz ihracatını durdurmasına neden olan iç gaz sıkıntısı nedeniyle Mısır gazını ihraç etmedi. Mısır'daki gaz arzının artmasıyla (esas olarak Zohr gaz sahasının devreye girmesi sayesinde) 2018'de ihracat yeniden başladı. 2020'de boru hattı, Kuzey Ürdün'deki İsrail-Ürdün boru hattı bağlantısı aracılığıyla İsrail'den Ürdün'e gaz dağıtmaya başladı. Sina'daki Ariş-Aşkelon boru hattının tersine çevrilmesi ve Kuzey Ürdün bağlantısıyla artık İsrail'den boru hattına iki ayrı noktadan doğal gaz tedarik etmek mümkün hale geldi ve bu da arz kesintilerine karşı daha dayanıklı hale getirmeli. 2022 itibarıyla Mısır ve İsrail ayrıca, Beerşeba'nın güneyindeki Ne'ot Hovav'daki mevcut İsrail gaz şebekesinden Nitzana Sınır Kapısı'na ve oradan da Sina'daki Ariş-Akabe bölümüne bağlanan 70 km uzunluğunda bir karayolu boru hattı inşa etme olasılığını görüşüyor.

Zaman çizelgesi

[ düzenlemek ]

5 Şubat 2011'de, 2011 Mısır protestoları sırasında , İsrail ve Ürdün'e boru hattı sağlayan El Arish doğal gaz kompresör istasyonunun yakınındaki boru hattında bir patlama bildirildi. [ 34 ] [ 35 ] [ 36 ] [ 37 ] [ 38 ] Sonuç olarak, İsrail ve Ürdün'e tedarik durduruldu. [ 39 ]

27 Nisan 2011'de El-Ariş bölgesindeki El-Sabil köyü yakınlarındaki boru hattında meydana gelen patlama, İsrail ve Ürdün'e doğal gaz tedarikini durdurdu. [ 40 ] Petrol ve Maden Kaynakları Bakanlığı'na göre kimliği belirsiz sabotajcılar boru hattının bir izleme odasını havaya uçurdu. [ 41 ]

4 Temmuz 2011'de Sina Yarımadası'ndaki Nagah yakınlarındaki boru hattında meydana gelen patlama, İsrail ve Ürdün'e doğal gaz tedarikini durdurdu. [ 42 ] Bir yetkili, makineli tüfekli silahlı adamların istasyondaki muhafızları ayrılmaya zorladığını ve daha sonra oraya patlayıcı yerleştirdiğini söyledi. [ 42 ]

26-27 Eylül 2011'de gece meydana gelen patlama, Mısır'ın İsrail sınırına 50 kilometre (31 mil) uzaklıktaki bir konumda boru hattına büyük hasar verdi. Boru hattı, Temmuz ayındaki önceki patlamadan bu yana İsrail'e gaz tedarik etmediği için, İsrail'in doğal gaz tedarikini etkilemedi. Mısır yetkililerine göre, saldırının arkasında yerel Bedevi İslamcılar vardı. [ 43 ]

14 Ekim 2014'te, El-Ariş kentinin güneydoğusundaki El-Kurayaa bölgesi yakınlarında 26. kez boru hattında bir patlama meydana geldi. [ 44 ]

31 Mayıs 2015'te boru hattı 29. kez kimliği belirsiz saldırganların hedefi oldu. [ 45 ]

7 Ocak 2016'da tekrar kimliği belirsiz saldırganlar tarafından hedef alındı ​​ve Vilayet-i Sina sorumluluğu üstlendi. [ 46 ]

2013 ile 2018 yılları arasında, Akabe-El Rehab bölümü, Arap Gaz Boru Hattı'nın Mısır dışında faaliyette olan tek bölümüydü. Gazı, çoğunlukla Mısır'dan gaz ithalatının durdurulmasının ardından Akabe'de inşa edilen bir LNG alım terminalinden Ürdün içinde yerel olarak taşıdı.

Mısır, 2015 yılından itibaren zaman zaman Akabe LNG terminalini kullanarak gaz ithal etmeye başlamış ve bu gaz, Ariş-Akabe hattı üzerinden ters yönde Mısır'a taşınmıştır.

Mısır, 2018 yılında boru hattıyla gaz ihracatını yeniden başlattı.

2020 yılında, İsrail'den Ürdün'e, kuzey Ürdün'deki İsrail-Ürdün boru hattı bağlantısı üzerinden gaz ihracatı başladı. Ayrıca, İsrail'den gelen gazın, Ürdün ve Sina üzerinden İsrail-Ürdün bağlantısıyla beslenen Arap Gaz Boru Hattı üzerinden Mısır'a akmasına izin verilmesi konusunda da bir anlaşmaya varıldı.

İsrail'den Mısır'a Ariş-Aşkelon boru hattıyla doğalgaz ihracatı 2020'de başladı.

24 Ağustos 2020'de Şam'ın kuzeyinde boru hattının bir bölümüne yapılan saldırı, Suriye'de yaygın elektrik kesintilerine neden oldu. [ 47 ]

8 Eylül 2021'de Mısır'ın, boru hattının Trablus'a ulaşan bölümü aracılığıyla Lübnan'a gaz ihracatını yeniden başlatmaya çalışarak devam eden ekonomik ve enerji krizi sırasında Lübnan'a yardım etmeyi kabul ettiği duyuruldu. [ 48 ] Ancak bu bölüm 2010'ların başından beri çalışmıyor ve önemli onarımlar gerektirebilir.

Ayrıca bakınız

[ düzenlemek ]

• Mısır'da Enerji

• Ürdün'de Enerji

• İsrail'de Enerji

• Suriye'de Enerji