Rus savunma bakanından iletişim araması

NYT'nin haberine göre Rusya Savunma Bakanı, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ile Ukrayna'nın düzenlediği iddia edilen bir operasyon hakkında konuşması gerektiğini söyleyen beklenmedik bir arama yaptı. Bundan sonra ne olduğu belirsizliğini koruyor

(Haiyun Jiang/The New York Times)

Eric Schmitt / New York Times

Bu ayın başlarında Savunma Bakanı Lloyd J. Austin beklenmedik bir kişiden alışılmadık bir talep aldı: Rus mevkidaşı konuşmak istiyordu. Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden bu yana Austin, neredeyse her zaman Pentagon'un inisiyatifiyle ve genellikle çatışmayı tırmandırabilecek yanlış hesaplamalardan kaçınmak amacıyla Rusya'nın savunma bakanıyla sadece beş kez telefonda görüşmüştü.Pentagon'un açıklamasına göre Austin, Rusya'nın yeni savunma bakanı Andrei Belousov'a sadece birkaç hafta önce, 25 Haziran'da “iletişim hatlarını açık tutmak” amacıyla ulaşmıştı. Bir ekonomist olan Belousov'un mayıs ayında Kremlin'de yapılan bir değişiklikle Rusya'nın uzun süredir savunma bakanı olan Sergey Şoygu'nun yerine geçmesinden bu yana gerçekleşen ilk telefon görüşmesiydi.

Uyarı iletmek istedi

İki ABD'li yetkiliye ve telefon görüşmesi hakkında bilgi sahibi olan bir başka yetkiliye göre Belousov 12 Temmuz'da bir uyarı iletmek için arıyordu: Ruslar, Ukrayna'nın Rusya'ya karşı yürüttüğü ve Amerikalıların da onay verdiğine inandıkları gizli bir operasyon tespit etmişlerdi. Belousov Austin'e Pentagon'un bu komplodan ve bunun Moskova ile Washington arasındaki gerilimi tırmandırma potansiyelinden haberdar olup olmadığını sordu.

Pentagon: İlk kez Rusya ve Çin uçaklarının birlikte uçtuğunu gördük

Gizli telefon görüşmesi hakkında konuşan iki ABD'li yetkili, Pentagon yetkililerinin bu iddiaya şaşırdıklarını ve böyle bir komplodan haberdar olmadıklarını söyledi. Ancak yetkililer Belousov'un ortaya çıkardığı şeyin, Amerikalıların Ukraynalılarla temasa geçip “eğer böyle bir şey yapmayı düşünüyorsanız, yapmayın” diyecek kadar ciddiye alındığını söyledi.

Ukrayna her zaman şeffaf değil

Ukrayna'nın askeri, istihbari ve diplomatik destek konusunda ABD'ye olan derin bağımlılığına rağmen Ukraynalı yetkililer, özellikle düşman hatlarının gerisindeki Rus hedeflerine yönelik askeri operasyonları konusunda Amerikalı muhataplarına karşı her zaman şeffaf değiller. Bu operasyonlar, Ukrayna'nın savaş alanındaki konumunu ölçülebilir bir şekilde iyileştirmediğine, aksine Avrupalı müttefikleri yabancılaştırma ve savaşı genişletme riski taşıdığına inanan ABD'li yetkilileri hayal kırıklığına uğrattı.

Kremlin: Ukrayna ile müzakereye açığız ama açıklığa kavuşturulacak konular var

Geçtiğimiz iki yıl içinde ABD'yi tedirgin eden operasyonlar arasında Kırım'ın batı kıyısındaki bir Rus hava üssüne yapılan saldırı, Rusya'yı Kırım'a bağlayan Kerç Boğazı Köprüsü'nün bir bölümünü tahrip eden bir kamyon bombalaması ve Rusya'nın derinliklerine yapılan insansız hava aracı saldırıları yer aldı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bu tür saldırılardan sık sık “terörist saldırılar” olarak söz ediyor ve Kremlin bunları Putin'in Ukrayna'yı işgalinin aslında bir savunma savaşı olduğu yönündeki sahte iddiasını desteklemek için kanıt olarak kullanıyor. Amerika'nın yalanlamalarına rağmen Rus yetkililer bu tür saldırıların ABD'nin onayı ve desteği olmadan gerçekleşemeyeceği konusunda ısrarcı.

Belirsizliğini koruyor

Ukrayna'nın bu ay gerçekleştirdiği iddia edilen komplonun gerçek ve yakın olup olmadığı ve nasıl bir şekil alabileceği hala belirsiz. Pentagon ve Beyaz Saray yetkilileri henüz bir şey olmadığını söylüyor. Görüşmeyi ayrıntılı olarak açıklamaktan kaçındılar ancak düşmanlar arasında diyalog ihtiyacını vurguladılar. Pentagon sözcülerinden Sabrina Singh 12 Temmuz'daki görüşmeden saatler sonra gazetecilere yaptığı açıklamada “Bakan görüşme sırasında Rusya'nın Ukrayna'ya karşı devam eden savaşında iletişim hatlarının korunmasının önemini vurguladı” dedi. Pentagon yetkilileri Austin'in Ukraynalı mevkidaşı Rustem Umerov ile salı günü yaptığı telefon görüşmesinde konuyu gündeme getirip getirmediğini söylemekten kaçındı.

Aramayı Belousov'un yaptığı onaylandı

Rusya Savunma Bakanlığı'ndan 12 Temmuz'daki görüşmenin ardından yapılan açıklamada görüşmeyi Belousov'un başlattığı teyit edildi ve “güvenlik tehditlerinin önlenmesi ve olası tırmanma riskinin azaltılması konusunun ele alındığı” belirtildi. Ancak açıklamada şüpheli bir Ukrayna gizli görevinden bahsedilmedi. Ukraynalı yetkililer konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti. Kremlin de bu makale için yorum yapmayı reddetti ve Rusya Savunma Bakanlığı yorum talebine yanıt vermedi.

Savunma bakanları arasındaki hassas bu görüşme, Amerikalı ve Rus yetkililer arasındaki özel görüşmelerin kamuoyuna yansıyandan ne kadar fazla olduğunu ve ABD ile Rusya'nın tırmanma risklerini perde arkasında nasıl yönetmeye çalıştığını gösteriyor. Örneğin, Pentagon basın sekreteri Tümgeneral Patrick Ryder, Austin ve Belousov arasında geçen ay yapılan telefon görüşmesinde Austin'in “Rusya'nın Ukrayna'ya karşı devam eden savaşı sırasında iletişim hatlarını korumanın önemini vurguladığını” söyledi. Ryder bu görüşmeyi Austin'in başlattığını ve “iletişim hatlarını açık tutmanın önemli olduğuna inandığını” söyledi.

NYT saldırıların iki katına çıkabileceğini yazdı: Pentagon neden IŞİD'e karşı uyarıyor?

Rusya Savunma Bakanlığı aynı görüşmeyle ilgili yaptığı açıklamada Austin ve Belousov'un “Ukrayna çevresindeki durumla ilgili görüş alışverişinde bulunduklarını” söyledi. Açıklamada Belousov'un “Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine Amerikan silahlarının sağlanmaya devam edilmesiyle bağlantılı olarak durumun daha da tırmanması tehlikesine işaret ettiği” belirtildi. Ancak görüşme hakkında bilgi sahibi olan iki yetkili Austin'in Rus mevkidaşını Ukrayna'da yükselen tansiyon nedeniyle Avrupa'daki ABD birliklerini tehdit etmemesi konusunda da uyardığını söyledi.

Yaklaşık dört gün sonra ABD savunma yetkilileri, Ukrayna'nın Rusya topraklarında uzun menzilli silahlar kullanması üzerine Kremlin'den gelen belirsiz tehditlere yanıt olarak Avrupa'daki askeri üslerde güvenlik alarm seviyesini yükseltti. ABD'li yetkililer, Rusya'nın ABD üslerine yönelik olası saldırılarına ilişkin özel bir istihbarat toplanmadığını söyledi. Rusya'nın açık ya da gizli böyle bir saldırıda bulunması, Ukrayna'daki savaşın önemli ölçüde tırmanması anlamına gelecektir.