New York Times: Trump ile ticaret savaşında Çin'in zayıf noktası ortaya çıktı

ABD ile Çin arasında yeniden alevlenen ticaret savaşında, Pekin’in en büyük kırılganlığı istihdam cephesinde yaşanıyor. Trump yönetiminin yüksek tarifeleri Çin’in ihracatına ağır darbe vururken, uzmanlar 9 milyona kadar üretim işinin kaybedilebileceği uyarısında bulunuyor

A+ Yazı Boyutunu BüyütA- Yazı Boyutunu Küçült

Daisuke Wakabayashi, Meaghan Tobin and Amy Chang Chien/ New York Times

ABD Başkanı Donald Trump, ilk görev süresinde Çin’e yönelik tarifeleriyle övünmüş, bu politikaların Çin’de 5 milyon kişinin işini kaybetmesine yol açtığını iddia etmişti. Trump, 2019 yılında attığı bir tweette, ticaret politikalarının Çin’i “geri adım atmaya” zorladığını savunmuştu.

Ekonomistler, Trump’ın tarifelerinin Çin’e ne ölçüde zarar verdiği konusunda farklı görüşler öne sürse de, bu mesaj Çin’in ihracata dayalı ekonomisinde istihdamın ne kadar önemli olduğunu gözler önüne serdi.

Genç işsizlik çift hanelerde

Trump’ın ikinci başkanlık döneminin dördüncü ayında, ABD ile Çin yeniden tarifeler üzerinde müzakere yürütüyor. Bu kez Çin’in iş gücü piyasası, özellikle de fabrika istihdamı müzakerelerin odağında yer alıyor. Çin ekonomisinin şu sıralar zor bir dönemden geçmesi, işçileri daha kırılgan hale getirmiş durumda. COVID-19 pandemisi sırasında derinleşen gayrimenkul krizi iş kayıplarını artırdı ve halkın alım gücünü zayıflattı. Yeni mezunlar iş gücüne katılırken, genç işsizliği çift haneli seviyelerde seyrediyor.

Yatırım bankası Natixis’in Asya-Pasifik baş ekonomisti Alicia Garcia-Herrero, “Durum açıkça çok daha kötü” değerlendirmesinde bulundu.

Diğer sektörlerdeki iş fırsatları azalırken, Çin’in 100 milyon üretim işçisinin istihdamını koruma gerekliliğinin daha da önemli hale geldiğini belirtti.

Bu ay, Çinli ve Amerikalı yetkililer, kapsamlı bir ticaret savaşının iki ülkenin ekonomisini tehdit etmesini önlemek amacıyla, karşılıklı olarak uyguladıkları ağır tarifeleri geçici olarak düşürme konusunda uzlaştı.

Yarı yarıya azalma

Natixis’in hazırladığı bir araştırma raporuna göre, ABD tarifeleri mevcut %30 seviyesinde kalmaya devam ederse, Çin’in ABD’ye ihracatı yarı yarıya azalabilir ve bu durum 6 milyon üretim işinin kaybına yol açabilir. Ticaret savaşının tam anlamıyla yeniden başlaması durumunda iş kayıplarının 9 milyona kadar ulaşabileceği belirtiliyor.

Çin ekonomisi, Trump’ın ilk dönemindeki %6’nın üzerindeki büyüme oranlarına kıyasla pandemi sonrası toparlanmakta zorlanıyor. Çin hükümeti bu yıl için yaklaşık %5 büyüme hedefi belirlemiş olsa da, birçok ekonomist bu hedefe ulaşılamayacağını öngörüyor.

2018’in başlarında Çin, kentsel işsizlik oranının 15 yılın en düşük seviyesine gerilediğini ve rekor sayıda yeni iş yaratıldığını açıklamıştı. Ancak o dönemin ardından hükümetin teknoloji ve çevrimiçi eğitim gibi sektörlere yönelik düzenlemeleri, iş olanaklarının daralmasına yol açtı.

Bu süreçte özellikle gençler arasındaki işsizlik oranı yükseldi. Nisan ayında 16-24 yaş grubundaki işsizlik oranı %15,8 olarak gerçekleşti; bu oran bir önceki aya kıyasla daha düşük olsa da, bu yıl iş gücüne katılacak 12 milyon yeni mezun nedeniyle yeniden artması bekleniyor.

Rekor kırılınca güncelleme gelmedi

2023 yılında genç işsizliği %21,3 ile rekor seviyeye ulaşınca, Çin hükümeti bu verilerin açıklanmasını askıya aldı. O dönemde tanınmış bir ekonomist gerçek işsizlik oranının %50’ye yakın olduğunu iddia etmişti. Hükümet, geçen yıl verileri yeniden yayımlamaya başladı ancak işsizlik oranını düşüren yeni bir metodoloji kullandı.

Öte yandan, istihdam edilenlerin de iş güvencesi azaldı. Şirketler tam zamanlı istihdamdan ziyade, yiyecek teslimatı ve üretim gibi alanlarda daha esnek ancak güvencesiz çalışma modellerine yöneldi. Bu işler genellikle düşük ücretli ve sosyal güvenceden yoksun.

ABD’nin de zayıf olduğu noktalar bulunuyor. Amerikan sanayisi, büyük oranda Çin’in kontrol ettiği nadir toprak elementlerine ve kritik madenlere bağımlı. Çin’den yapılan ithalatın durması, ABD’de enflasyonu tetikleyebilir ve ürün kıtlığına yol açabilir.

Bir aylık süreç bile etkisini gösterdi

Eğer müzakereler, hangi ülkenin ekonomik sıkıntıya daha fazla dayanabileceği meselesine indirgenirse, Çin bu konuda avantajlı olabilir. Londra merkezli Çin odaklı araştırma kuruluşu Enodo Economics’in baş ekonomisti Diana Choyleva, Çin’in iş piyasasındaki şoklara karşı toplumsal hoşnutsuzluğu bastırma konusunda daha etkili olduğunu, buna karşın ABD’li siyasetçilerin boş raflar karşısında halkın öfkesine daha az dayanabileceğini söyledi.

Resmi verilere göre, ABD ve Çin’in en ağır tarifeleri askıya almasının öncesinde, Nisan ayında Çin’den gelen yeni ihracat siparişleri 2022’den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Sadece bir aylık süreçte bile yüksek tarifeler istihdam üzerinde olumsuz etki yarattı.

Çin’in hazır giyim merkezi Guangzhou’da birçok işletme, yabancı alıcılardan gelen siparişlerin düşmesi nedeniyle kapanmak zorunda kaldı. Birçok üretici, siparişlerdeki düşüş nedeniyle daha az işçi istihdam ettiğini söyledi.

Şanghay’da ofis çalışanı olarak görev yapan Jane Hu, işini Trump’ın tarifeleri yüzünden değil, Çin’in ABD ithalatına %125 oranında uyguladığı karşılık tarifesi nedeniyle kaybettiğini ifade etti.

Hu’nun çalıştığı inşaat ekipmanları ithalatçısı şirket, ABD’den getirilen makineler üzerindeki tarifelerin maliyeti iki katına çıkarması nedeniyle bu ürünleri karşılayamaz hale geldi. Zaten gayrimenkul sektöründeki durgunluk nedeniyle satışları %40 düşen şirket, bu gelişmenin ardından işten çıkarmaları kaçınılmaz buldu.

Orta yaş yaşlı kabul ediliyor

33 yaşındaki Hu, deneyimi nedeniyle giriş seviyesindeki pozisyonlar için uygun görülmediğini belirtiyor. Evli ancak çocuğu olmayan kadınların, doğum izni maliyeti nedeniyle şirketler tarafından tercih edilmediğini söyledi. Bu yaş grubundaki kadınlar arasında, “Biz yaşlı ve pahalıyız. Neden bir şirket bizi işe alsın ki?” şeklinde bir deyişin dolaştığını belirtti.

Hu, bugüne kadar yalnızca iki iş görüşmesine katılabildiğini ve ek gelir sağlamak için zaman zaman araçlı ulaşım hizmetlerinde çalışmaya başladığını ifade etti.

Nisan ayı sonunda Çin İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilisi Yu Jiadong, özellikle ihracatçı firmalar için istihdamın korunmasına yönelik çeşitli önlemler alındığını duyurdu. Yu, şirketlere işçilerini elde tutmaları konusunda destek verileceğini ve işsizler için girişimciliğin teşvik edileceğini açıkladı.

İstihdamla ilgili hassasiyetler, bu süreçte daha da arttı. Güney Çin’de bir fabrika sahibi, müşteri siparişlerinde artış yaşandığı için işçi çıkarımını şimdilik ertelediğini belirtti. İsmini vermek istemeyen işletme sahibi, bir devlet görevlisinin, işten çıkarmaları dikkatli ve sessiz bir şekilde gerçekleştirmesi yönünde uyarıda bulunduğunu aktardı.

© 2025 The New York Times Company 

Kaynak: Gazete Oksijen