Fransa ve Afrikadan Kovuluş
- mutlunecmettin
- 3 Oca
- 8 dakikada okunur
Fransız birliklerinin Batı Afrika'dan çekilmesi yönündeki çaba, tarihsel, siyasi ve sosyal faktörlerin birleşiminin yanı sıra değişen bölgesel ve küresel dinamikler nedeniyle ivme kazandı.
Fransız birliklerinin Batı Afrika'dan çekilmesi, daha derin tarihsel şikâyetlerin, güncel hayal kırıklıklarının ve değişen jeopolitik manzaranın bir tezahürüdür. Egemenliğini savunmak, kendi güvenliğini yönetmek ve uluslararası ortaklıklarını çeşitlendirmek için giderek daha istekli olan bir bölgeyi yansıtıyor. Bu eğilim sadece Fransa'nın reddedilmesi değil, aynı zamanda Afrika ile dış güçler arasındaki ilişkinin yeniden tanımlanmasına yönelik daha geniş bir değişimdir.
Fildişi Sahili, Fransız birliklerinin Ocak 2025'te ülkeden çekilmeye başlayacağını ve onlarca yıldır süren askeri varlığın sona ereceğini duyurdu.
Bu karar, Mali, Burkina Faso, Nijer, Çad ve Senegal gibi ülkelerin de Fransız askerinin ülkeden çekilmesini talep ettiği Batı Afrika'daki daha geniş bir eğilimle örtüşüyor.
Bu değişime çeşitli faktörler katkıda bulunmaktadır:
Algılanan Yeni Sömürgecilik : Fransa'nın askeri varlığının sömürge dönemi egemenliğinin devamını temsil ettiğine ve Fransız karşıtı duyarlılığın artmasına yol açtığına dair artan bir duygu var.
Güvenlik Kaygıları : Fransa'nın Sahel'deki terörle mücadele çabaları etkisiz kaldı ve aşırılık yanlısı faaliyetleri engellemekte başarısız oldu.
Jeopolitik Düzenleme : Bazı Batı Afrika ülkeleri, özellikle Rusya ve Çin ile yeni ittifaklar keşfediyor ve alternatif güvenlik ve ekonomik ortaklıklar arıyor.
Fildişi Sahili vakasında Başkan Alassane Ouattara, Fildişi Sahili ordusunun modernizasyonunu geri çekilme nedeni olarak gösterdi ve savunma konularında daha fazla kendine güvenme arzusunu gösterdi.
Bu hamle, ülkeler güvenlik stratejilerini ve uluslararası ortaklıklarını yeniden değerlendirirken, Batı Afrika'daki askeri ittifakların ve nüfuzların önemli ölçüde yeniden yapılandırılmasını yansıtıyor.
Birçok yabancı devlet ve kuruluş, Batı Afrika'daki daha geniş jeopolitik değişimler ve stratejik çıkarlarla uyumlu olduğundan, Fransız birliklerinin Fildişi Sahili'nden çekilmesiyle muhtemelen ilgileniyor. İşte bazı önemli oyuncular:
1. Rusya
Rusya, çoğunlukla Batılı ülkelere alternatif olarak güvenlik ortaklıkları, ekonomik yatırımlar ve askeri sözleşmeler yoluyla Afrika'daki nüfuzunu genişletiyor.
Wagner gibi Rus özel askeri grupları Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti gibi ülkelerde şimdiden kendine yer edinmiş durumda. Fransız birliklerinin Fildişi Sahili'nden ayrılması, Rusya'nın nüfuzunu daha da genişletmesi için fırsatlar yaratabilir.
Bu hikaye hakkında daha fazlası: Kremlin, dikkatleri Ukrayna'daki savaş suçlarından uzaklaştırmak için Afrika'da Fransa'ya saldırmaya devam ediyor
2.Çin
Bu hikaye hakkında daha fazlası: Kremlin Paris'i Afrika'nın dışına itecek, bu da Fransa için riskleri artıracak
Bu hikaye hakkında daha fazlası: Gölge Diplomasisi: Rusya'nın Zulümleri Aklama ve Afrika'daki Etkisini Genişletme Stratejileri
Çin'in Afrika'ya olan ilgisi temel olarak ekonomik olup altyapıya, doğal kaynaklara ve ticarete yapılan önemli yatırımlarla ilgilidir.
Fransız etkisinin azalması, Çin'in ekonomik bağlarını güçlendirmesine ve bölgede daha fazla jeopolitik nüfuz sahibi olmasına kapı açabilir.
3. Bölgesel Güçler (örneğin Nijerya, Gana)
Batı Afrika bölgesel siyasetinin kilit oyuncuları olan Nijerya ve Gana gibi ülkeler, bu değişimi, Batı'nın ağır etkisi olmaksızın bölgesel güvenlik girişimlerini geliştirme fırsatı olarak görebilirler.
ECOWAS (Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu), bölgesel güvenlik sorunlarına daha yerelleştirilmiş çözümler getirilmesi için baskı yapabilir.
4. Ortadoğu Devletleri
Türkiye ve BAE gibi ülkeler ekonomik ve stratejik nedenlerden dolayı Afrika'ya artan ilgi gösteriyor.
Bu ülkeler Fransa'nın azalan askeri varlığını diplomatik ve ekonomik ayak izlerini artırma şansı olarak görebilirler.
6. Batı Karşıtı Blok (örneğin İran)
İran gibi küresel olarak Batı hakimiyetine karşı çıkan ülkeler, Fransa'nın askeri geri çekilmesini Batı nüfuzunun sembolik bir zayıflaması olarak görebilir ve bölgede ittifaklar kurmak için durumu kullanabilirler .
7. Devlet Dışı Aktörler
Sahel ve Batı Afrika'da faaliyet gösteren silahlı gruplar ve isyancılar, geri çekilmeyi uluslararası terörle mücadele çabalarının zayıflaması olarak algılayabilir ve potansiyel olarak faaliyetlerini cesaretlendirebilir.
Fransız birliklerinin ayrılması, Batı'nın geleneksel rolleri azaldıkça birden fazla devletin nüfuz için rekabet ettiği Afrika'daki güç dinamiklerinin daha geniş bir yeniden ayarlanmasını yansıtıyor.
Fransız birliklerinin Fildişi Sahili'nden ve diğer Batı Afrika ülkelerinden çekilmesi, orta vadede önemli jeopolitik, güvenlik ve ekonomik sonuçlara yol açabilir:
1. Bölgesel Güvenlik Dinamikleri
Aşırıcılığa Karşı Artan Savunmasızlık:
Geri çekilme bir güvenlik boşluğu yaratarak El Kaide ve Sahel ve Batı Afrika'da faaliyet gösteren IŞİD bağlantılı gruplar gibi terörist ve isyancı grupları cesaretlendirebilir. Fildişi Sahili nispeten istikrarlı olsa da komşu çatışma bölgelerinden yayılma etkileriyle karşı karşıya kalabilir .
Bölgesel Güvenlik Girişimlerine Doğru Geçiş:
ECOWAS gibi bölgesel kuruluşlar, kolektif güvenlik çerçeveleri oluşturma çabalarını yoğunlaştırabilir. Ancak kaynak kısıtlamaları ve koordinasyon zorlukları etkinliği sınırlayabilir.
Alternatif Güvenlik Ortaklarının Yükselişi:
Rusya (Wagner Grubu aracılığıyla) veya Türkiye gibi ülkeler boşluğu doldurmak için devreye girebilir, potansiyel olarak güç dengesini değiştirebilir ve yerel çatışmalara yeni dinamikler getirebilir.
2. Jeopolitik Yeniden Düzenleme
Fransız Nüfuzunun Düşüşü:
Fransa'nın çekilmesi, Frankofon Afrika'da baskın bir oyuncu olarak geleneksel rolünün azaldığının sinyali olabilir. Bu, bölgedeki diplomatik ve ekonomik nüfuzunu zayıflatabilir.
Yeni Oyuncuların Ortaya Çıkışı:
Çin, Rusya, Türkiye ve Orta Doğu ülkeleri askeri, ekonomik veya siyasi destek sunarak varlıklarını genişletebilirler. Bu, ittifakları değiştirebilir ve Batı Afrika'da çok kutuplu bir dinamik yaratabilir.
3. Ekonomik Etkiler
Ticaret ve Yatırım Üzerindeki Etki:
Güvenliğin azalmasından kaynaklanan siyasi istikrarsızlık, yabancı yatırımı caydırabilir, ticareti aksatabilir ve bölge ekonomilerine zarar verebilir.
Batılı Olmayan Ortaklara Artan Bağımlılık:
Bölgedeki ülkeler altyapı finansmanı ve ticari ortaklıklar için Çin veya Rusya'ya yönelebilir ve bu da Batı'nın ekonomik etkisini daha da azaltabilir.
4. İç Siyasi Sonuçlar
Batı Karşıtı Duyguların Yükselişi:
Hükümetler, ekonomik veya güvenlik sorunları nedeniyle Fransa gibi eski sömürgeci güçleri suçlayarak, güçlerini pekiştirmek için milliyetçi retoriği kullanabilirler.
Potansiyel Siyasi İstikrarsızlık:
Zayıf hükümetler, Mali ve Burkina Faso'da görüldüğü gibi, potansiyel olarak darbelere veya otoriter değişimlere yol açacak şekilde dış destek olmadan kontrolü sürdürmek için mücadele edebilir.
5. Afrika'da NATO ve Batı Stratejisi
Terörle Mücadele Çabalarının Parçalanması:
Fransız liderliğinin eksikliği, koordineli terörle mücadele kampanyalarını engelleyebilir ve aşırı gruplarla mücadelede genel etkinliği azaltabilir.
ABD'nin Artan Katılımı:
ABD, Fransa'nın yokluğunu telafi etmek için varlığını artırabilir, ancak bu siyasi açıdan hassas olabilir.
6. Sosyal ve İnsani Etkiler
Kötüleşen İnsani Krizler:
Azalan güvenlik ve potansiyel istikrarsızlık, etkilenen bölgelerde yerinden edilmeyi, yoksulluğu ve gıda güvensizliğini daha da kötüleştirebilir.
Artan Mülteci Akışı:
Fildişi Sahili de dahil olmak üzere komşu ülkeler, istikrarsız bölgelerden gelen ve yerel kaynakları zorlayan bir mülteci akışıyla karşı karşıya kalabilir.
Çözüm
Orta vadede, Fransız birliklerinin geri çekilmesi muhtemelen bölgeyi istikrarsızlaştıracak, güç dinamiklerini değiştirecek ve Batılı olmayan aktörler için fırsatlar yaratacak. Uzun vadeli etki, bölgesel güçlerin, uluslararası kuruluşların ve yeni ortaya çıkan küresel oyuncuların Fransa'nın bıraktığı boşluğu doldurma becerisine bağlı olacaktır.
Fildişi Sahili Devlet Başkanı Alassane Ouattara'nın Fransız birliklerinin geri çekilmesini istemesinin nedenleri büyük olasılıkla yerel, bölgesel ve uluslararası faktörlerin bir karışımı tarafından şekilleniyor. İşte potansiyel motivasyonların bir analizi:
1. Ulusal Egemenliğin Tazmini
Fransa'ya Bağımlılığın Azaltılması:
Ouattara, Fransız birliklerinden ayrılmalarını isteyerek, Fildişi Sahili'nin eski sömürge gücüne olan bağımlılığını azaltma ve güvenlik ve savunma politikaları üzerinde daha fazla kontrol sahibi olma arzusunun sinyalini veriyor.
Fransız Karşıtı Duygulara Yanıt Vermek:
Batı Afrika'da yeni sömürgecilik algıları ve Fransız askeri operasyonlarından duyulan memnuniyetsizlikle beslenen Fransız karşıtı duyguların artması, Ouattara'ya iç meşruiyetini korumak için Fransa'dan uzaklaşması yönünde baskı yapmış olabilir.
2. Fildişi Sahili Ordusunun Modernizasyonu
Yerel Kapasite Oluşturma:
Ouattara, Fildişi Sahili ordusunun modernizasyonuna vurgu yaptı. Yabancı askeri varlığının azaltılması, daha kendine güvenen bir ulusal savunma gücünün desteklenmesi çabalarıyla uyumludur.
Ulusal Gururun Artırılması:
Ülkenin ordusunu dış yardım olmadan güçlendirmek, ulusal gururu besleyebilir ve hükümetin yetenekli ve bağımsız imajını güçlendirebilir.
3. Bölgesel Eğilimler ve Akran Etkisi
Bölgesel Değişimlerin Ardından:
Mali, Burkina Faso ve Nijer'in de aralarında bulunduğu birçok Batı Afrika ülkesi yakın zamanda Fransız birliklerini sınır dışı etti; bu, Batı'nın askeri etkisini azaltmaya yönelik bölgesel bir eğilimi yansıtıyor. Ouattara'nın kararı bu daha geniş hareketle uyumlu.
Bölgesel Liderliği Dengelemek:
Batı Afrika'nın önde gelen ekonomisi olan Fildişi Sahili, bölgedeki daha geniş anti-sömürge duyarlılığına uygun politikalar benimseyerek kendisini bölgesel bir lider olarak konumlandırmaya çalışabilir.
4. Yurt İçi Siyasi Hususlar
Milliyetçi Duygulara Hitap Etmek:
Fransız birliklerini sınır dışı etmek, Ouattara'nın ülke içindeki milliyetçi gruplar arasındaki konumunu güçlendirebilir ve potansiyel olarak siyasi tabanını güçlendirebilir.
Eleştiriyi Saptırmak: Ekonomik sorunlar veya sosyal huzursuzluk gibi iç zorluklar karşısında, Fransız birliklerini geri çekmek, halkı ortak bir dış hedefe karşı birleştirmeye yönelik sembolik bir jest olarak hizmet edebilir.
5. Jeopolitik Yeniden Kalibrasyon
İttifakların Çeşitlendirilmesi:
Ouattara, Fransa'ya bağımlılığı azaltarak ve Rusya, Çin veya Türkiye gibi yeni müttefiklere kapılar açarak Fildişi Sahili'nin uluslararası ortaklıklarını çeşitlendirmeye çalışıyor olabilir.
Fransız Kontrolü Algısının Azaltılması:
Fransız birliklerinin varlığını sürdürmek, devam eden Fransız etkisinin bir sembolü olarak görülebilir. Bunların kaldırılması Fildişi Sahili'nin daha bağımsız bir dış politika duruşu sergilemesine olanak tanıyor.
6. Güvenlik ve Stratejik Nedenler
Fransız Kuvvetlerinin Algılanan Etkisizliği:
Fransa'nın askeri varlığını eleştirenler, onun Sahel ve Batı Afrika'daki operasyonlarının aşırılıkçı tehditleri etkili bir şekilde engellemediğini iddia ediyor. Ouattara da bu görüşü paylaşıyor ve yerel veya bölgesel güçlerin daha etkili olabileceğine inanıyor olabilir.
Batılı Çatışmalarla İlişkiden Kaçınmak:
Özellikle Rusya ve Çin'in Afrika'daki nüfuzunu artırmasıyla birlikte jeopolitik gerilimler arttıkça, Fildişi Sahili Batılı güçlerle aşırı ittifak halinde görülmekten kaçınmaya çalışabilir.
Çözüm
Başkan Ouattara'nın kararı muhtemelen iç baskılara yanıt vermenin, bölgesel eğilimlere uyum sağlamanın ve Fildişi Sahili'nin dış politikasını yeniden ayarlamanın stratejik bir karışımıdır. Fransız birliklerinin geri çekilmesini talep ederek bağımsızlık projesini yürütmeyi, ulusal kurumları güçlendirmeyi ve Batı Afrika'daki değişen jeopolitik dinamiklere uyum sağlamayı amaçlıyor.
Fransız birliklerinin Fildişi Sahili'nden çekilmesi, ülkenin siyasi manzarasını çeşitli şekillerde önemli ölçüde etkileyebilir. İşte potansiyel etkilerin bir analizi:
1. Milliyetçi Duygunun Güçlendirilmesi
Ouattara'ya Desteği Artırmak:
Başkan Alassane Ouattara, Fransız birliklerini sınır dışı ederek kendisini ulusal egemenliğin savunucusu olarak konumlandırıyor. Bu, milliyetçi gruplar ve Fransa ile bağların azalmasından yana olan genç nüfus arasındaki desteğini artırabilir.
Artan Popüler Meşruiyet:
Karar, daha geniş anti-sömürgeci duygularla yankı bulabilir ve Ouattara'nın küresel sahnede bağımsızlığını iddia etme yeteneğine sahip bir lider olarak yurt içindeki güvenilirliğini artırabilir.
2. Siyasi Söylemin Kutuplaşması
Batı Yanlısı Gruplardan Eleştiri:
Fransa ile güçlü bağlardan yana olan muhalefet partileri veya gruplar, bunun güvenlik ve ekonomik istikrarı riske attığını öne sürerek kararı eleştirebilirler. Bu, siyasi elit içindeki bölünmeleri derinleştirebilir.
Fransız Karşıtı Hareketlerin Güçlendirilmesi:
Karar, Fransız etkisini eleştiren grupları cesaretlendirebilir ve ekonomi politikası ve dış ilişkiler gibi alanlarda daha geniş reformlar için daha iddialı bir baskıya yol açabilir.
3. Güvenlik Politikası Üzerindeki Baskı
Fildişi Sahili Askeri Hükümetinin Artan Sorumluluğu:
Fransız birliklerinin ayrılmasıyla güvenlik ve istikrarın sağlanmasına yönelik artan beklentilerle karşı karşıya kalacak. Sınır ötesi terörizm gibi tehditlerle mücadelede yaşanacak herhangi bir başarısızlık hükümetin duruşunu zayıflatabilir.
Bölgesel İşbirliğinde Potansiyel Artış:
Ouattara, Fransız askeri desteğinin kaybını telafi etmek için ECOWAS veya diğer bölgesel güvenlik çerçeveleriyle bağlarını güçlendirebilir. Bu işbirliklerindeki başarı itibarını artırabilirken başarısızlıklar itibarını zedeleyebilir.
4. Ekonomik ve Diplomatik Değişimler
Yabancı İttifakların Yeniden Ayarlanması:
Geri çekilme, geleneksel Batı ittifaklarından uzaklaşmanın sinyali olabilir. Bu, Rusya, Çin veya Türkiye ile alternatif finansman ve etki kaynakları sunarak iç siyasi manzarayı etkileyebilecek yeni ortaklıkların kapılarını açabilir.
Ekonomik Belirsizlik:
Fransa, Fildişi Sahili için önemli bir ekonomik ortak olmaya devam ediyor. Askeri geri çekilme, Fransız yatırımlarının veya yardımlarının azalmasına ilişkin endişelere yol açarak muhalefet gruplarının hükümetin ekonomik stratejisini eleştirme fırsatları yaratabilir.
5. Siyasi İstikrarsızlık Riski
Muhalefet Gruplarının Güçlendirilmesi:
Eğer çekilme güvenlik sorunlarına veya ekonomik aksaklıklara yol açarsa, muhalefet partileri bunu Ouattara'nın liderliğine meydan okumak için bir koz olarak kullanabilir.
Artan Toplumsal Huzursuzluk Potansiyeli:
Geri çekilmenin milliyetçi kutlamaları, yönetim, eşitsizlik veya işsizlikle ilgili daha derin hayal kırıklıklarını gölgeleyebilir. Bu sorunların ele alınmaması durumunda siyasi iklim istikrarsızlaşabilir.
6. Uzun Vadeli Kurumsal Değişiklikler
Askeri Modernizasyona Odaklanma:
Geri çekilme, Fildişi Sahili ordusundaki reformları hızlandırabilir ve savunma teşkilatı içinde potansiyel olarak yeni siyasi ittifaklar yaratabilir.
Siyasi Anlatılarda Değişim:
Karar, Fildişi Sahili'ndeki siyasi anlatıları yeniden şekillendirebilir; gelecekteki seçimler daha çok bağımsızlık, egemenlik ve alternatif dış politika yönelimlerine odaklanabilir.
Çözüm
Kısa vadede geri çekilmenin Ouattara'ya yönelik milliyetçi desteği güçlendirmesi ve Fildişi Sahili'nin egemenlik ve kendine güvenme konusundaki siyasi söylemini yeniden düzenlemesi bekleniyor. Ancak aynı zamanda siyasi kutuplaşma, ekonomik belirsizlik ve güvenlik sorunları gibi riskleri de beraberinde getiriyor. Hükümetin bu faktörleri yönetme yeteneği, kararın uzun vadede Fildişi Sahili'nin siyasi manzarasını güçlendirip güçlendirmeyeceğini belirleyecek .
Pek çok Afrika ülkesi, özellikle de Fransız karşıtı duyguların ve jeopolitik değişimlerin özellikle belirgin olduğu Batı Afrika'dakiler olmak üzere, Fransız birliklerinin geri çekilmesine yönelik girişimlerde bulunma potansiyeline sahip olabilir. Böyle bir hamleyi düşünebilecek bazı ülkeler şunlardır:
1. Senegal
Temel Faktörler:
Senegal, Dakar askeri üssünde önemli bir Fransız askeri varlığına ev sahipliği yapıyor. Fransa ile Senegal arasındaki ilişkiler geleneksel olarak güçlü olsa da, artan milliyetçilik ve yeni-sömürgeci bağlara yönelik eleştiriler askerlerin geri çekilmesi çağrılarına yol açabilir.
Mevcut Duygular:
Başkan Macky Sall yönetimindeki hükümet Fransa ile işbirliği bağlarını sürdürse de, Fransa'nın rolünün yeniden değerlendirilmesi yönünde sivil toplum baskısı artıyor.
6. Gabon
Temel Faktörler:
Gabon geleneksel olarak daha küçük bir Fransız askeri varlığına ev sahipliği yapmıştır. Gabon'da son darbe ve değişen siyasi dinamikler nedeniyle ülkenin Fransa ile ilişkileri yeniden değerlendirilebilir.
8. Togo ve Benin
Temel Faktörler:
Bu ülkeler, Sahel çatışmalarının yayılması da dahil olmak üzere bölgesel güvensizlikten giderek daha fazla etkileniyor. Şu anda Fransa ile işbirliğini sürdürüyor olsalar da, artan milliyetçilik veya bölgesel nüfuz değişikliklere yol açabilir.
Fransız birliklerini geri çekecek bir sonraki ülke muhtemelen iç siyasi baskılara, kamuoyu duyarlılığına ve alternatif güvenlik ortaklarının mevcudiyetine bağlı olacaktır.
Comments