Avrasya Ekseni ve Batı Ekseni

luslararası medya dış politika konularını tartışırken sıklıkla iki "eksen" üzerinde durur, ancak ayrı ayrı: Çin, Rusya, İran ve Kuzey Kore'den oluşan bir Avrasya ekseni ve Lübnan'daki Hizbullah'ı, Suriye'deki Esad rejimini (yakın zamana kadar), Suriye ve Irak'taki Şii milisleri, Gazze ve Batı Şeria'daki Hamas ve Filistin İslami Cihadı'nı ve Yemen'deki Husileri içeren İran liderliğindeki bir Orta Doğu "direniş ekseni". Esad rejiminin düşüşü -İsrail'in Hamas ve Hizbullah'a karşı askeri başarıları ve İran'a yönelik saldırılarının ardından- ikinci ekseni tarihi bir düşüşe getirdi ve Rusya'yı Suriye'deki varlıklarının en azından bir kısmını çekmeye itti. Ancak Rusya ve İran'ın Suriye'deki varlığının ve direniş ekseninin kendisinin azaldığını ancak tamamen bitmediğini varsaymak ihtiyatlıdır.

Her iki eksen de ABD'nin sadık düşmanlarıdır ve üyeleri araçlar ve motivasyonlar açısından farklılık gösterse de Batı'ya ve ABD'nin önderlik ettiği kurallara dayalı dünya düzenine karşı çıkan revizyonist ideolojileri paylaşırlar. Direniş ekseni ayrıca Orta Doğu'da İran/Şii hegemonyası kurmaya, ABD'yi bölgeden çıkarmaya ve İsrail'i ortadan kaldırmaya odaklanan yeni bir düzen arar. İran, Orta Doğu'nun ötesine geçen ve nükleer silahları da içeren hırslarıyla her iki eksende de önemli bir ortaktır. Çin'e yapılan petrol ihracatı, Rusya ve İran'ın Batı yaptırımlarına karşı koymasına yardımcı oluyor ve Tahran'ın yılda 50 milyar dolardan fazla gelir elde etmesini sağlıyor ve bunun yarısına kadarı İslam Devrim Muhafızları Ordusu'nu finanse ediyor. 

İki Balta, İki Savaş, İki Yarışma

Ukrayna ve Orta Doğu'daki savaşlarda iki eksen açıkça kesişiyor. Savaşlar askeri etkinlik, teknolojik ve operasyonel öğrenme ve adaptasyonda rekabetlerdir, ancak uzun savaşlar dayanıklılığı ve kaynakları test eder. Savaş meydanlarında Ukrayna kendini Rusya'dan savunurken, İsrail yedi cephede direniş ekseniyle savaşıyor. Lojistik olarak, her iki eksene karşı Batı'dır.

Avrupa'daki dayanıklılık yarışı, ABD öncülüğündeki Batı tarafından desteklenen Ukrayna'yı, Avrasya ekseni tarafından silah, mühimmat ve insan gücüyle desteklenen Rusya'nın nüfusu, kaynakları ve askeri endüstrileriyle karşı karşıya getiriyor. İddiaya göre İran, Rusya'ya savaş uçakları, balistik füzeler, top mermileri, hafif silah mühimmatı, tanksavar roketleri, havan bombaları ve süzülme bombaları tedarik ediyor ve ayrıca Rusya'da bir drone fabrikasının kurulmasına yardımcı oldu. Kuzey Kore, top parçaları, balistik füzeler, roketler ve milyonlarca mermi tedarik ediyor ve yakın zamanda yaklaşık on bir bin asker gönderdi. Karşılığında, en azından hava savunmalarında ve muhtemelen nükleer ve füze teknolojisinde Rus desteği alıyor . Çin, Rusya'ya doğrudan silah sağlamasa da, bildirildiğine göre Çin'de Rus uzun menzilli Garpiya-3 saldırı insansız hava araçları üretiyor ve Çinli kuruluşlar ve kişiler yakın zamanda Rusya'nın savaş çabalarına yardım ettikleri için ABD ve AB tarafından yaptırımlara tabi tutuldu . Savaşın başlangıcından bu yana Rusya, Batı'daki savunma fabrikalarına karşı sabotaj kampanyası , muhtemelen ABD dahil olmak üzere ve hatta Avrupa ülkelerine saldırı tehditleri de dahil olmak üzere, Ukrayna'ya yönelik Batı desteğini engellemek için her türlü çabayı gösterdi. Rusya ayrıca yüzlerce Suriyeli  ve Yemenli paralı asker topladı. Bildirildiğine göre , Güney Kore, Pyongyang'ın Moskova birliklerine takviye yapmasına yanıt olarak Ukrayna'ya silah ve uzman göndermeyi düşünüyor, Ukrayna ise Suriyeli isyancılara Rusya destekli Esad rejimine yönelik saldırılarında yardım etti .

Rusya, İran'a S-300 uzun menzilli hava savunma sistemleri ( İsrail tarafından Nisan ve Ekim aylarında imha edildi) tedarik etti, Sukhoi Su-35 savaş uçakları tedarik etmeye başladı , İran uyduları fırlattı ve muhtemelen nükleer teknoloji de dahil olmak üzere gelişmiş askeri teknolojileri Tahran ile paylaşacak. Rusya, 2015'ten beri Suriye iç savaşında Esad rejimi, İran ve Hizbullah ile birlikte aktif olarak savaştı. Lübnan'da IDF tarafından yakın zamanda ele geçirilen Hizbullah silahlarının çoğu Rus yapımıdır, Suriye ve Lübnan'da imha edilen Hizbullah SAM bataryaları ve Beşar Esad'ın düşmesinden sonra İsrail tarafından imha edilen Suriye cephaneliği de öyle. Bildirildiğine göre , İran'ın arabuluculuğuyla Rusya, Husilere Kızıldeniz'deki nakliye saldırıları için hedefleme verileri sağladı ve hatta onlara Yakhont ve Bastion süpersonik gemisavar füzeleri tedarik etmeyi bile düşündü, GRU askeri danışmanları aylarca Yemen'de faaliyet göstererek Husilerin ABD deniz varlıklarını tespit etmesine ve ABD'nin füze stoklarını tüketmesine yardımcı oldu

Çin'de tasarlanıp İran'da üretilen C-802 gemisavar füzeleri, 2006'da Hizbullah tarafından ve 2016'da Husiler tarafından İsrail, Amerikan ve Emirlik gemilerine ateşlendi . 2021 Çin-İran "kapsamlı stratejik ortaklık" anlaşması , askeri, güvenlik, istihbarat ve siber konularda iş birliğini içerirken, iki ülkenin donanmaları Rusya'nınkiyle birlikte, İran kıyılarında periyodik olarak tatbikat yapıyor. Kuzey Kore, İran ve eksen ortakları tarafından iyi karşılanan balistik füzeler ve tünelleme teknolojilerinin yanı sıra, İsrail'in 2007'de Suriye'de imha ettiği plütonyum üretim reaktörü gibi nükleer teknolojiyi Orta Doğu'ya ihraç etti .

Ukrayna ve İsrail çevresindeki savaş bölgeleri, gelişmiş silah sistemleri ve askeri uygulamalar için test alanlarıdır. İHA'lar, gemi savar füzeler ve balistik füzeler her iki tiyatroda da büyük sayılarda kullanılıyor ve düşmanlıkların tarafları bunları kullanma ve bunlara karşı koyma konusunda önemli deneyimler kazandı. Tüm taraflar gerçek hayattaki savaş laboratuvarlarını yakından takip ediyor, gözleri Ukrayna, Rusya, İsrail ve İran'da, ancak akıllarında Çin, Tayvan ve Hint-Pasifik var. İsrail Hava Kuvvetleri'nin İran'da Rusya'nın S-300 füzelerini imha etmesi, İsrail'in ABD müttefikini ve diğer ortaklarını benzer zorluklar konusunda bilgilendiriyor. İsrail'in Ekim ayında İran'ın füze ve drone endüstrisine düzenlediği saldırı, yalnızca Tahran'ın Orta Doğu ortaklarına değil, aynı zamanda Rusya ve diğer müşterilere de silah tedarikini azalttı. Çin ve Rusya, Husi füze kampanyasına karşı koymak için ABD ve İsrail'in çabalarını yakından takip ediyor ve bir sonraki Avrasya çatışmaları için önemli dersler çıkarıyor.

Son olarak, İran'ı iki eksen arasındaki kesişim noktasında hayati bir düğüm olarak tanımak önemlidir. İran yalnızca Batı'nın rakiplerinin Orta Doğu'ya erişimini kolaylaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda bölgedeki uluslararası nakliyeyi ve ABD güçlerini, ortaklarını ve müttefiklerini tehdit ediyor. Ayrıca Avrasya ekseninin askeri teknolojisini, operasyonel öğrenimini ve savaş alanı deneyimini teşvik etmede aktif bir oyuncu olup, Avrupa ve Hint-Pasifik'teki Batılı ortakları ve çıkarlarını tehlikeye atıyor. Tahran ayrıca ABD seçimlerine müdahale edecek ve Donald Trump'ı öldürmeyi planlayacak kadar küstah .

Sırada Ne Var?

Eksenlerin birleşik küresel meydan okumasını, Avrupa, Orta Doğu ve Hint-Pasifik'e yayılmış iki ayrı sorun kümesi olarak ele almaktan ziyade kapsamlı bir stratejik sistem olarak ele almak önemlidir. Eksen tehditlerine karşı koyma çabaları diplomatik, bilgilendirici, askeri ve ekonomik önlemleri içermelidir. 

Büyük strateji düzeyinde, eksenlerin bölgesel ve küresel duruşu paralel bir Batı mimarisi, hayati ABD liderliği ve desteğiyle bölgesel-küresel bir ortaklık, küresel olarak bölgeler arası entegrasyonu ve birlikte çalışabilirliği teşvik etmeyi gerektirir. Ukrayna gibi bir bölgedeki sonuç, Asya gibi diğerlerini kesinlikle etkileyecektir. Ayrı ayrı değil, stratejik bir bütün olarak görülmelidirler.

Operasyonel olarak, yaklaşan çatışmalara hazırlık olarak mevcut savaşların derslerini öğrenmek esastır. Ukrayna ve İsrail'in savaş alanları operasyonel öğrenmenin önemli kaynaklarıdır ve Batılı ortakların geleceğe hazırlanmasına yardımcı olmak için deneyimleri önemlidir. İran ve Çin Rusya'dan ders alır ve Tahran ve Pekin büyük ihtimalle sırasıyla ABD Beşinci ve Yedinci Filolarıyla antiaccess/area denial (A2AD) ve ayrıca balistik ve antiship saldırıları ve Batı'nın tepkileri hakkında bilgi alışverişinde bulunur. İsrail, Ukrayna ve Orta Doğu, Avrupa ve Hint-Pasifik'ten ortakların katılımıyla ABD Merkez Komutanlığı, ABD Avrupa Komutanlığı ve ABD Hint-Pasifik Komutanlığı arasındaki operasyonel diyalog bu konuda hayati bir adım olabilir.

Teknolojik olarak Batı, füzesavar teknolojisi, İHA'lar, elektronik savaş ve siberin yanı sıra yapay zeka, yönlendirilmiş enerji silahları ve daha fazlası için uygulamalara vurgu yaparak, düşmanlardan gelen nitel ve nicel tehditlere karşı gelişmiş ve uygun fiyatlı yanıtlar geliştirmek için ortak çabaları hızlandırmalı ve genişletmelidir. Düşman donanımının ortak kullanımı da hayati önem taşımaktadır.

Lojistik olarak Batı, yükü ortak stoklarla paylaşarak, ancak diğer bölgelerdeki yanıtlara da izin vererek kolektif savunma üretim çabalarını hızlandırmalıdır. Örneğin, Körfez ülkeleri, CENTCOM ortakları için bölgesel bir mühimmat stoğu finanse edebilir ve bu, diğer alanlardaki olası küresel gelişmeler için rezerv olarak da kullanılabilirken, savaş alanında ele geçirilen eksen silahları, bunlara ihtiyaç duyan Batılı ortaklara transfer edilebilir. Eş zamanlı olarak, iki eksenin üretim üssü ve tedarik zincirleri, artırılmış ve hızlandırılmış ihracat kısıtlamaları, yaptırımlar, siber çabalar ve uygun olduğunda sabotaj ve gizli operasyonlar yoluyla bozulmalıdır.

Son olarak, Tahran'ın çeşitli tiyatrolardaki her iki eksene de yaptığı kötü niyetli katkıyı etkisiz hale getirmek için, İran'ın nükleer silah edinmesini engelleyen ortak çabaların odak noktası olması gerekir; bu senaryo, İran'ın Avrasya ekseninin diğer nükleer üyelerine katılmasını ve küresel nükleer yayılmama rejiminin çökmesini sağlayacaktır. Diğer çabalar, İran'ın balistik füze cephaneliğini ve askeri üretim kapasitesini aşındırmayı, tedarik hatlarını aksatmayı, direniş eksenini zayıflatmaya devam etmeyi ve Tahran'ın her iki ekseni desteklemek için elindeki kaynakları azaltmayı hedeflemelidir; öncelikle, azami baskı kampanyasının bir parçası olarak petrol ihracatına yasak ve yaptırımlar uygulayarak. Faydalar Orta Doğu'nun ötesinde, Avrupa'dan Hint-Pasifik'e kadar hissedilecektir.