Almanya'nın ihracat yasağını kaldırmasıyla Türkiye Eurofighter anlaşmasına yaklaşıyor

Almanya'nın ihracat yasağını kaldırması ve NATO hava gücünü artırmasıyla Türkiye 5 milyar dolarlık bir Eurofighter anlaşmasına yaklaşıyor. Tayfunların Türkiye'nin savunma ve bölgesel stratejisini nasıl yeniden şekillendirdiğini keşfedin.

Boyko Nikolov tarafından 27 Haz 2025'te Son güncelleme 27 Haz 2025

Paylaşmak

Özet– Türkiye, Avrupalı ​​üreticilerle 5 milyar dolarlık Eurofighter Typhoon anlaşmasına yaklaşıyor.– Almanya ihracat yasağını kaldırarak Türkiye'nin hava kuvvetlerinin modernizasyonunu hızlandırıyor.– Typhoon'lar Türkiye'nin NATO rolünü ve bölgesel hava gücünü artırıyor.– Anlaşma, Türkiye'nin F-35 dışlanmasına ve F-16 sınırlamalarına karşı koyuyor.– Siyasi ve mali engeller anlaşmayı geciktirebilir.

27 Haziran 2025'te Alman medyası , Türkiye'nin Eurofighter Typhoon jetlerini satın almak için bir anlaşma sağlamanın eşiğinde olduğunu bildirdi; bu, hava kuvvetlerini yeniden şekillendirebilecek ve NATO ve Avrupa savunma manzarası içindeki stratejik uyumunu yeniden tanımlayabilecek bir hareket. Savunma çevrelerinden ve üst düzey Alman yetkililerden gelen duyuru, yeni bir koalisyon hükümetinin silah satışlarına açık olmasıyla yönlendirilen Berlin'in ihracatı onaylama konusundaki uzun süredir devam eden isteksizliğinin potansiyel olarak sona erdiğinin sinyalini veriyor.

• F-15EX jeti Hava Kuvvetleri'nin Çin'e karşı yeni 3 milyar dolarlık silahı neden

• Danimarka'nın 65 milyon dolarlık SAAB anlaşması NATO eğitim standartlarını yeniden tanımlıyor

• Su-30MKI yenilemesi Hindistan'ın Rusya'ya karşı cesur savunma hamlesinin sinyalini veriyor

Filosu büyük ölçüde eski Amerikan yapımı F-16'lara bağımlı olan bir NATO üyesi olan Türkiye için bu anlaşma, yıllardır süren jeopolitik sürtüşme ve ABD liderliğindeki F-35 programından dışlanmanın ardından hava yeteneklerini modernize etmeye yönelik kritik bir adımı temsil ediyor. Airbus, BAE Systems ve Leonardo konsorsiyumu tarafından inşa edilen Eurofighter, Türkiye'ye savunma ortaklıklarını çeşitlendirme ve özellikle istikrarsız Doğu Akdeniz'deki bölgesel güvenlik zorluklarını ele alma şansı sunuyor.

Bu gelişmenin önemi Ankara'nın askeri hırslarının ötesine uzanıyor. Almanya'nın Şansölye Friedrich Merz döneminde yumuşayan duruşunun, önemli bir NATO müttefikiyle bağları güçlendirmeye yönelik pragmatik bir yaklaşıma işaret etmesiyle, Avrupa savunma iş birliğinde daha geniş bir değişimi yansıtıyor.

Eurofighter konsorsiyumu için anlaşma, üretim hatlarını sürdürmeyi ve Avrupa'nın havacılık endüstrisini Amerikan ve Çinli rakiplerine karşı güçlendirmeyi vaat ediyor. Ancak, anlaşmanın kesinleşmesi, bölgesel güç dinamikleri üzerindeki etkisi ve Türkiye'nin mevcut operasyonlarına sofistike bir Avrupa platformunu entegre etme yeteneği hakkında sorular devam ediyor.

Türkiye'nin Hava Kuvvetleri acilen modernizasyon ihtiyacıyla karşı karşıya

NATO'nun en büyüklerinden biri olan Türkiye'nin hava kuvvetleri, hava üstünlüğünü sürdürmek ve bölgesel operasyonlar yürütmek için uzun süredir 200'den fazla F-16 Fighting Falcon filosuna, özellikle eski Block 30 ve 40 modellerine güveniyor. Bu uçaklar, çok yönlü olsalar da, bakım maliyetleri artarken ve gergin ABD-Türkiye ilişkileri nedeniyle yedek parça temini giderek zorlaşırken, hizmet ömürlerinin sonuna yaklaşıyorlar.

2019'da Rus S-400 hava savunma sistemlerinin satın alınması, Türkiye'nin F-35 programından çıkarılmasına yol açtı ve Ankara'nın 100'den fazla gizli savaş uçağına ve 11 milyar dolarlık endüstriyel sözleşmeye erişimini kaybetmesine neden oldu. Bu aksilik, Türkiye'nin yerli KAAN beşinci nesil savaş uçağı programındaki gecikmelerle birleşince, Türk Hava Kuvvetleri'ni operasyonel üstünlüğünü tehdit eden bir yetenek açığıyla boğuşmaya bıraktı.

Bu açığı kapatma çabaları karışık bir başarıya ulaştı. 2024'te Türkiye, mevcut filosu için 40 yeni F-16 Block 70 jeti ve modernizasyon kitleri için 23 milyar dolarlık bir anlaşma sağladı; bu hamle Ankara'nın İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliğini onaylamasıyla kolaylaştırıldı. Ancak, gelişmiş olsalar da F-16'lar F-35'in gizlilik ve sensör füzyonundan yoksundur ve teslimatları geçmişte güvenilir olmadığı kanıtlanmış olan ABD Kongre onayına tabidir.

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii'nin liderliğindeki KAAN programı, 2030'ların ortalarına kadar beşinci nesil bir savaş uçağı teslim etmeyi hedefliyor, ancak Amerikan yapımı General Electric F110 motorlarına bağımlılık gibi teknik engellerle karşı karşıya. Bu zorluklar, Türkiye'yi geçici çözümler aramaya itti ve Eurofighter Typhoon önde gelen bir yarışmacı olarak ortaya çıktı.

Eurofighter Typhoon: Teknik bir güç merkezi

Çift motorlu, kanard-delta kanatlı, çok amaçlı bir avcı uçağı olan Eurofighter Typhoon, Türkiye'nin hava kuvvetleri için önemli bir yükseltmeyi temsil ediyor. Almanya, Birleşik Krallık, İtalya ve İspanya'dan oluşan bir konsorsiyum tarafından geliştirilen Typhoon, hava üstünlüğü ve hassas vuruş görevleri için tasarlanmış 4.5 nesil bir platformdur.

Her biri 13.500 pound kuru ve 20.200 pound art yakıcılı itme sağlayan iki Eurojet EJ200 art yakıcılı turbofan motoruyla güçlendirilen Typhoon, Mach 2'ye kadar hızlara ve 55.000 fitlik bir servis tavanına ulaşır. Delta kanat ve kanard ön düzlemlerine sahip aerodinamik tasarımı, olağanüstü çeviklik sağlayarak onu hava muharebelerinde ve yüksek tehditli ortamlarda zorlu bir platform haline getirir.

Typhoon'un sensör takımı, Türkiye'nin eski F-16'larındaki mekanik olarak taranan radarlara kıyasla üstün hedef tespiti ve takibi sunan Captor-E aktif elektronik olarak taranan dizi [AESA] radarı tarafından destekleniyor. Hensoldt ve Airbus tarafından geliştirilen radar, aynı anda birden fazla hedefi vurabiliyor ve 100 mili aşan menzile sahip Meteor görsel ötesi menzilli hava-hava füzesi ve Storm Shadow seyir füzesi ve Brimstone zırh delici füzesi gibi hassas güdümlü mühimmatlar dahil olmak üzere gelişmiş silahların entegrasyonunu destekliyor. Uçağın 13 sabit noktası, AMRAAM ve ASRAAM füzeleri, Paveway IV lazer güdümlü bombalar ve uzun menzil için süpersonik yakıt tankları dahil olmak üzere 19.800 pound'a kadar yük taşıyabiliyor.

F-16 Block 70 ile karşılaştırıldığında, Typhoon, ileri aerodinamiği ve sonraki serilerde itme vektörleme yetenekleri sayesinde manevra kabiliyeti ve hava-hava muharebesinde avantajlar sunar. Ancak, F-35'in gizlilik özelliklerinden yoksundur ve bu da onu yoğun şekilde savunulan hava sahasını delmek için daha az uygun hale getirir. Gelişmiş radar ve uzun menzilli füzelerle donatılmış Yunanistan'ın Rafale F3R savaşçıları gibi bölgesel rakiplerine karşı, Typhoon hava üstünlüğü rollerinde kendi yerini korur ancak düşük gözlemlenebilir operasyonlarda yetersiz kalır.

Çin'in J-20'si ve Rusya'nın Su-57'si, her ikisi de beşinci nesil savaş uçakları, gizlilikte Typhoon'dan daha üstündür ancak Türkiye'nin doğrudan operasyonel tiyatrosunda konuşlandırılma olasılıkları daha düşüktür. Typhoon'un NATO standartlarıyla uyumluluğu ve Türkiye'nin mevcut komuta ve kontrol sistemleriyle entegre olma yeteneği, KAAN operasyonel hale gelene kadar boşluğu kapatmak için onu pratik bir seçim haline getirir.

Almanya'nın politika değişikliği anlaşmanın kilidini açıyor

Almanya'nın Eurofighter satışına karşı ilk direnci, özellikle Ankara'nın 2017'de Rus S-400 sistemleri satın alması ve Suriye'deki askeri operasyonları nedeniyle Türkiye ile yaşanan siyasi gerginliklerden kaynaklandı. Berlin'in endişeleri, Alman yetkililerin "Türk demokrasisine saldırı" olarak nitelendirdiği İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanması da dahil olmak üzere iç meselelerle daha da arttı.

Nisan 2025'te, Almanya'nın geçici hükümeti bu endişeleri gerekçe göstererek satışı engelledi, ancak Şansölye Friedrich Merz liderliğindeki yeni koalisyon silah ihracatı konusunda daha müsamahakâr bir duruş benimsedi. Lahey'deki bir NATO zirvesi sırasında Merz, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi ve savunma bağlarının derinleştirilmesine destek vererek, geçmiş anlaşmazlıklar yerine stratejik ortaklıklara öncelik verme isteğini işaret etti.

Bu değişim, Airbus [%46 hisse], BAE Systems ve Leonardo'yu içeren Eurofighter konsorsiyumunun çıkarlarıyla örtüşüyor. Konsorsiyum, özellikle Avrupa hava kuvvetlerinin Geleceğin Savaş Hava Sistemi [FCAS] gibi yeni nesil platformlara geçiş yapmasıyla birlikte, üretim hatlarını sürdürmek için ihracat siparişleri alma baskısı altında.

Türkiye'nin, İngiltere'den kullanılmış Tranche 1 jetleri ve yeni Tranche 4 modelleri karışımı da dahil olmak üzere 40 Typhoon'luk potansiyel siparişi kritik bir destek sağlayabilir. Tahmini değeri 4 milyar avro olan anlaşma, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii'nin bakım ve bileşen üretimine potansiyel olarak katkıda bulunmasıyla endüstriyel bağları da güçlendirecektir.

SSS: Türkiye'nin Eurofighter anlaşmasıyla ilgili temel sorular

Eurofighter Typhoon'u Türkiye hava kuvvetleri için uygun kılan nedir? Typhoon'un gelişmiş radarı, çevikliği ve NATO sistemleriyle uyumluluğu, onu Türkiye için ideal bir ara çözüm haline getirerek, KAAN savaşçısı hazır olana kadar hava üstünlüğünü ve saldırı yeteneklerini artırıyor. Meteor gibi uzun menzilli füzeleri taşıyabilme yeteneği, Türkiye'nin Yunanistan'ın Rafale filosu da dahil olmak üzere bölgesel tehditlere karşı koyma ihtiyacını karşılıyor.

Almanya başlangıçta satışı neden engelledi? Berlin'in itirazları, Türkiye'nin S-400 satın alımı, Suriye'deki askeri eylemleri ve Ekrem İmamoğlu gibi muhalif figürlerin tutuklanmasıyla örneklenen demokratik gerileme konusundaki endişeler de dahil olmak üzere siyasi anlaşmazlıklardan kaynaklanıyordu. Bu gerginlikler, yeni Alman hükümeti bir politika değişikliği sinyali verene kadar tekrarlanan vetolara yol açtı.

Anlaşma bölgesel güç dinamiklerini nasıl etkileyecek? Typhoon edinimi, Türkiye'nin Rafale'leri işleten ve F-35'leri edinmeyi planlayan Yunanistan ile hava kuvvetleri eşitliğini yeniden sağlamasına yardımcı olacaktır. Ayrıca, gizlilik dışı tasarımı gelişmiş hava savunmalarına karşı etkinliğini sınırlasa da, Suriye ve Libya'daki gibi çatışmalarda Türkiye'nin etkisini artırabilir.

Anlaşma Avrupa savunma sanayisi için ne anlama geliyor? Airbus, BAE Systems ve Leonardo için satış, üretimi güvence altına alıyor ve Avrupa'nın küresel silah pazarındaki konumunu ABD ve Çinli rakiplerine karşı güçlendiriyor. Ayrıca Türkiye ile endüstriyel iş birliğini teşvik ediyor ve potansiyel olarak daha fazla savunma iş birliğinin önünü açıyor.

Türkiye'nin operasyonları için taktiksel sonuçlar

Türkiye'nin hava kuvvetleri, F-100 Super Sabre ve F-104 Starfighter'ların hava desteği sağladığı 1974 Kıbrıs işgalinden Suriye ve Libya'daki son operasyonlara kadar bölgesel çatışmalarda önemli bir rol oynamıştır. 2018'deki Zeytin Dalı Harekatı'nda Türk F-16'ları Kürt milislerine karşı hassas saldırılar gerçekleştirdi, ancak eski radar sistemlerine ve sınırlı mesafeli silahlara güvenmeleri, modern hava savunmalarına karşı zaafları ortaya çıkardı. Gelişmiş sensörleri ve uzun menzilli mühimmatlarıyla Eurofighter Typhoon, Türkiye'nin tartışmalı ortamlarda faaliyet gösterme yeteneğini önemli ölçüde artıracaktır.

Typhoon'un Bayraktar TB2 ve Akinci dronları gibi Türkiye'nin büyüyen insansız sistemler filosuyla entegrasyonu, müthiş bir hava-kara sinerjisi yaratabilir. Libya'da Türk dronları gerçek zamanlı istihbarat ve hassas saldırılar sağladı ancak Typhoon'ların sunabileceği hava üstünlüğü desteğinden yoksundu.

Uçağın Captor-E radarı ve Meteor füzeleri, Türkiye'nin düşman savaşçıları ve kara hedeflerini uzun menzillerde ele geçirmesini sağlayarak, Türkiye'nin kendisi tarafından kullanılan Rus S-400 gibi sistemlere maruz kalmayı azaltacaktır. Ancak, Typhoon'un gizlilik yeteneklerinin eksikliği, gelişmiş hava savunmalarına karşı etkinliğini sınırlayarak, dikkatli görev planlaması ve elektronik harp veya drone desteğine güvenmeyi gerektirir.

Küresel Havacılık Trendleri ve Türkiye'nin Stratejik Dönüşü

Eurofighter'lara olan ilgi, Türkiye'nin savunma ortaklıklarını çeşitlendirme ve UAV'ye olan bağımlılığını azaltma yönündeki daha geniş stratejisini yansıtıyor. The War Zone gazetecilerinden Jonah Hill, Türkiye'nin Eurofighter Typhoon satın alımının teknik ve stratejik karmaşıklıklarını vurgulayarak, bunun hem askeri bir zorunluluk hem de jeopolitik bir manevra olduğunu belirtiyor.

İstanbul merkezli Edam düşünce kuruluşunun savunma araştırmaları direktörü Can Kasapoğlu, Türkiye'nin filosunun modernizasyonunun aciliyetini vurgulayarak, "Türk hava gücünün yerli KAAN bunu başarana kadar geçici bir sorunu var," dedi. Eurofighter anlaşması, kesinleşirse, geçici bir rahatlama sağlayabilir, ancak gizlilik dışı tasarımı ve yüksek maliyeti (jet başına yaklaşık 120 milyon dolar) zorluklar yaratıyor.

Hill, Türkiye'nin stratejisini bir satranç oyununa benzetiyor, burada Typhoon "çift amaçlı" bir hamle işlevi görüyor: ABD anlaşmaları başarısız olursa bir geri çekilme seçeneği ve Washington'a Ankara'nın alternatifleri olduğuna dair bir sinyal. Bu, Hindistan ve Mısır gibi ülkelerin herhangi bir tek güce aşırı bağımlılıktan kaçınmak için silah tedarikçilerini çeşitlendirdiği küresel eğilimlerle örtüşüyor.

Türkiye'nin Avrupa platformlarına geçişi, küresel savaş uçağı pazarının giderek daha rekabetçi hale gelmesiyle birlikte gerçekleşiyor. Gizlilik ve sensör füzyonuyla ABD'nin F-35'i, bir düzineden fazla ülkeden gelen siparişlerle ihracata hakim. Typhoon'un 4.5 nesil akranı olan Fransa'nın Rafale'si, gelişmiş elektronik ve çok yönlülüğünden yararlanarak Yunanistan, Mısır ve Hindistan'da sözleşmeler sağladı.

Çin'in J-20'si ve Rusya'nın Su-57'si, güçlü olsalar da, jeopolitik kısıtlamalar nedeniyle Türkiye'nin acil ihtiyaçlarıyla daha az alakalıdır. NATO operasyonlarında kanıtlanmış sicili olan Eurofighter, Türkiye'ye Avrupa savunma yapılarıyla daha yakın bir uyum sağlama şansı sunarken, ABD ile olası F-35 yeniden kullanımı için müzakerelerde kaldıraç sağlıyor.

Önümüzdeki zorluklar ve riskler

Anlaşma etrafındaki iyimserliğe rağmen önemli engeller devam ediyor. Siyasi olarak, Türkiye'nin NATO ve AB ile ilişkileri, Suriye, Doğu Akdeniz'deki deniz iddiaları ve insan hakları sorunlarıyla ilgili geçmiş anlaşmazlıklar nedeniyle sıkıntılı ve müzakereleri rayından çıkarma tehdidinde bulunuyor. Almanya'nın yeni hükümeti ihracata daha açık olabilir, ancak herhangi bir konsorsiyum üyesinin (Almanya, İngiltere, İtalya veya İspanya) tek bir vetosu, Berlin'in onayı kısa süreliğine iptal ettiği Nisan 2025'te görüldüğü gibi anlaşmayı durdurabilir.

Teknolojik olarak, Typhoon'u Türkiye'nin hava kuvvetlerine entegre etmek, özellikle NATO'nun birlikte çalışabilirliği konusunda endişelere yol açan S-400'ün varlığı göz önüne alındığında, eğitim, altyapı ve mevcut sistemlerle uyumluluk konusunda önemli yatırımlar gerektiriyor. Finansal olarak, anlaşmanın tahmini 4 milyar avroluk fiyat etiketi, döviz değer kaybı ve enflasyonla karşı karşıya kalan Türkiye'nin ekonomisini zorluyor.

Önerilen 20 kullanılmış Tranche 1 jeti ve 20 yeni Tranche 4 modelinin karışımı maliyetleri azaltabilir, ancak bakım ve yaşam döngüsü masrafları yüksek kalmaya devam ediyor. Rusya'nın Su-35'i veya Çin'in J-10'u gibi alternatif seçenekler, Türkiye'nin NATO üyeliği ve bölgesel rekabetleri nedeniyle jeopolitik olarak savunulamaz. Typhoon, ideal olmasa da, 2024'te Katar'ın Ferocious Falcon V tatbikatında Türk yetkililerin RAF Typhoon'larını denetlemesiyle kanıtlandığı gibi, büyüme potansiyeli olan kanıtlanmış bir platform sunuyor.

Türkiye ve Avrupa için stratejik bir kavşak noktası

Türkiye'nin Eurofighter Typhoon'u takip etmesi, hava kuvvetlerini modernize etme ve stratejik özerkliğini iddia etme arayışında önemli bir anı işaret ediyor. Anlaşma, kesinleşirse, Türk Hava Kuvvetleri'ni yetenekli bir 4.5 nesil savaş uçağıyla donatacak, Yunanistan gibi bölgesel rakiplere karşı koyma ve Suriye'den Libya'ya kadar çatışmalarda güç yansıtma yeteneğini artıracak.

Avrupa için satış, Eurofighter konsorsiyumunu güçlendiriyor, üretimi sürdürüyor ve önemli bir NATO müttefikiyle endüstriyel bağları derinleştiriyor. Ancak ileriye giden yol belirsiz, siyasi, teknik ve finansal zorluklar anlaşmayı geciktirme veya rayından çıkarma tehdidinde bulunuyor. Türkiye bu karmaşık manzarada yol alırken, soru şu: Askeri modernizasyon hırslarını Doğu ile Batı arasında yürüdüğü jeopolitik ip cambazlığıyla dengeleyebilir mi?

***