Aşırı Sağın Zaferi; Siyasal Hristiyancılık?

Avrupada yükselen dalgaya hangi adı vereceğiz ?

Avrupa Parlamentosu seçimleri, yükselen milliyetçilik ve aşırı sağ rüzgarını ortaya koydu. Fransa, Almanya, İtalya gibi AB’nin lokomotifi olan ülkelerde rüzgar çok sert esiyor. Hatta Fransa’yı erken seçime götürecek kadar büyük bir fırtınaya dönüştü

AfD’nin eşbaşkanları seçim zaferini parti merkezinde kutladı.- Getty Images

Avrupa’nın genelinde milliyetçiler ve göçmen karşıtları oylarını en çok yükselten kesim oldu. Fransa, Avusturya, İtalya gibi ülkelerde ‘aşırı sağ’ olarak nitelendirilen partiler seçimi birinci sırada tamamladı. Almanya’da ‘Nazi partisi’ olarak anılan AfD Doğu Almanya’da yüzde 34 ile birinci, ülke genelinde ikinci parti oldu. Macaristan ve İspanya’da sağ partiler zafer kazandı. İskandinav ülkelerinde sol ve yeşil partiler daha iyi bir performans sergilerken, İsveç, Danimarka ve Finlandiya’da aşırı sağcı ve popülist partilerin oy oranları düştü. Genel olarak, ana akım ve Avrupa yanlısı gruplar baskın güçler olmaya devam ederken, merkez sağ ve merkez sol partiler 705 üyeli parlamentoda zayıf bir çoğunluk elde etti.

FRANSA: Marine Le Pen’in göçmenlik karşıtı Ulusal Birlik partisi seçimi yüzde 33 oy oranıyla Macron’un partisini ikiye katlayarak kazandı. Le Pen, “Ülkeyi tersine çevirmeye hazırız, Fransızların çıkarlarını savunmaya hazırız, kitlesel göçe son vermeye hazırız” dedi. Göstericiler Avrupa Birliği bayrakları yaktı. Le Pen’in net zaferi sonrası Macron Parlamento’yu feshederek erken seçim ilan etti. “Mesajınızı, endişelerinizi duydum ve bunları cevapsız bırakmayacağım... Fransa’nın huzur ve uyum içinde hareket edebilmesi için net bir çoğunluğa ihtiyacı var” diyen Macron, erken seçim çağrısının demokratik ideallere bağlılığını gösterdiğini sözlerine ekledi.

Fransa, ilk tur için 30 Haziran’da, ikinci tur için 7 Temmuz’da sandığa gidecek. Ulusal Birlik, 28 yaşındaki simge ismi ve lideri Jordan Bardella’nın çoğunluğu kazanması halinde başbakan adayı olacağını duyurdu. Genç lider partinin yüzü olarak genç seçmeni çekmek için çok dinamik bir kampanya yürütmüştü. Chirac ve Sarkozy gibi eski cumhurbaşkanlarının daha önce liderlik ettiği merkez sağ partinin tarihinde ilk kez aşırı sağ ile ittifak kuracağını açıklaması Fransız siyasetinde tüm dengeleri değiştirme potansiyeline ve Bardella’yı 28 yaşında Fransa’nın en genç başbakanı yapma potansiyeline sahip.

İTALYA:  Başbakan Meloni’nin aşırı sağcı olarak nitelendirilen partisi yüzde 28.8 oy oranı ile birinci oldu, merkez sol muhalefetin 5 puan önünde yer aldı. Başbakan, “İtalya’nın G7’ye ve Avrupa’ya en güçlü hükümetle katılacak olmasından gurur duyuyorum. Bu geçmişte olmamış ama bugün olan bir şey, bu bir memnuniyet ve aynı zamanda büyük bir sorumluluk” dedi.

ALMANYA:  Hristiyan Demokrat muhalefet seçimi yüzde 30.2 oy oranıyla önde tamamladı. Aşırı sağcı AfD, oylarını yüzde 15.9’a yükselterek ikinci parti oldu. Başbakan Scholz’un Sosyal demokratları ülkede 13.9 ile üçüncü parti konumuna geriledi. AP seçimleri tarihinin en kötü sonucunu alan Scholz yeni bir seçim olmayacağını açıklarken “Bu sonuçların ulusal siyaset üzerindeki etkisi çok sınırlı olacaktır. Açıkçası Alman siyasetçilerin çoğu koalisyon partilerinin sandalye kaybedeceğini zaten bekliyordu” dedi. Ülkenin en çok satan gazetesi Bild ise gelecek yıl yapılacak seçimleri hatırlatarak Scholz’un işinin zor olduğunu ‘Bir başbakan aranıyor’ manşetiyle ortaya koydu. Almanlar, enflasyonun bir sonucu olarak 1950’den bu yana reel ücretlerde en dramatik düşüşü yaşadı. Düşük yaşam standartlarına sahip Almanların yüzde 33’ü AfD’ye oy verdi. AfD, Doğu Almanya’da yüzde 34’e varan oy oranıyla birinci parti çıktı. AfD’nin eş lideri Alice Weidel “İyi iş çıkardık çünkü insanlar daha fazla AB karşıtı oldular” dedi.

Berlin duvarı yıkılmamış gibi

AfD’nin birinci parti olduğu bölgeler Berlin Duvarı’nın yıkılması öncesinde Doğu Almanya sınırlarıyla bire bir örtüşüyor. Berlin Hür Üniversitesi’nden Prof. Thorsten Faas şöyle yorumluyor: “Almanya’nın birleşmesinden 30 yıl sonra bile bu eski sınır bir seçim gecesi aniden ortaya çıkıveriyor. Hükümetten memnuniyetsizlik orada çok daha fazla.”

İSPANYA:  Sağcı Halk Partisi yüzde 34 oy ile birinci parti oldu. Başbakan Sanchez’in Sosyalist Parti’sine ise yüzde 30 oy alarak ikinci parti oldu. Göçmen karşıtı aşırı sağcı Vox yüzde 10.5 oy aldı.

HOLLANDA:  Geert Wilders’ın aşırı sağ partisi bir önceki seçime göre vekil sayısını5 kat arttırdı. Sol-Yeşiller ittifakının ardından ikinci sırada yer aldı. GroenLinks (YeşilSol)-PvdA (İşçi Partisi) en büyük parti oldu, ancak bir sandalye kaybederek dokuzdan sekize düştü. Wilders’in Özgürlük Partisi (PVV) bir sandalyeden altı sandalyeye yükseldi.

AVUSTURYA:  Aşırı sağcı FPÖ, tarihi bir atılımla ilk kez bir seçimi birinci sırada tamamladı. Bu eylül ayında yapılacak genel seçim için de ülkede gösterge niteliğinde. FPÖ, Avusturya’nın Avrupa Birliği’nden ayrılması çağrısında bulunmaktan kaçınıyor ancak bloğu ağır bir şekilde eleştiriyor, yetkilerini elinden alma ve bütçesini yarıya indirme sözü veriyor. Ayrıca Ukrayna’ya silah sevkiyatına ve Rusya’ya yönelik yaptırımlara da karşı çıkıyor.

BELÇİKA: Aşırı sağın zaferi söz konusu olmadı ama Başbakan Alexander De Croo’nun liberalleri ulusal seçimlerde ağır bir yenilgiye uğrarken, zafer Flaman milliyetçisi lider Bart De Wever’in oldu. Ulusal ve bölgesel seçimlerin aynı anda yapıldığı Belçika’da ayrılıkçı Vlaams Belang, milliyetçi Yeni Flaman İttifakı karşısında kaybetti. Liberal Başbakan Alexander De Croo istifa edeceğini açıkladı.

POLONYA:  Başbakan Donald Tusk’ın merkezci Sivil Koalisyon (KO) grubu, seçimleri kıl payı kazandı. KO oyların yüzde 37.06’sını alarak yüzde 36.16 oy alan sağcı muhalefet Hukuk ve Adalet (PiS) partisinin önünde yer aldı. Aşırı sağcı Konfederasyon partisi ise 2019’da yüzde 4.55 olan oy oranını yüzde 12.08’e çıkararak oylarını üçe katladı ve üçüncü oldu. Sandık çıkış anketine göre Konfederasyon 18-29 yaş arası gençler arasında en popüler parti oldu.

MACARİSTAN:  Viktor Orban’ın Fidesz partisi hem Avrupa hem de belediye seçimlerini kazandı Ancak gecenin asıl zaferi, daha 3 ay önce kurulan merkez sağ Tisza partisine ve lideri 43 yaşındaki avukat Peter Magyar kazandı. Fidesz yüzde 44, Tisza ise yüzde 30 oy aldı. Fidesz’in 11 milletvekiline karşılık Tisza’nın 7 milletvekili olacak ve Avrupa Parlamentosu’ndaki Avrupa Halk Partisi grubuna katılmak için başvuruda bulunacak. 

Almanya’daki Türklere sosyal medya presi

Alman basınında çıkan analizlere göre AfD ülkedeki göçmenleri etkilemek için gençlerin yüzde 73’ünün kullandığı TikTok platformunu kullandı. Burada 200 bin ve üzeri takipçili influencer’ları kullanarak Türk asıllı seçmenlere partiyi daha ‘şirin’ göstermeye çalıştılar. Almanya’da Türk asıllı göçmenlerin sandığa gitmesi için el ilanları dağıtan Ayşe Demir, Alman gazeteci Benjamin Bathke’ye “Almanya’daki Türkler AfD’ye oy vermeli” gibi bazı söylemlerin bir zemine oturduğunu söyledi: “Bazıları iyi diplomalı Suriyelilere duydukları kıskançlıktan kaynaklanan endişelere sahip.”

AP’de merkez sağ yine hakim

• ‘Hristiyan Demokratlar’ olarak anılan Avrupa Halk Partisi (EPP) İspanya ve Polonya’daki merkez sağ zaferlerinin de desteğiyle 191 milletvekili çıkararak en büyük grup olma unvanını korudu. Onu 135 sandalye ile merkez sol Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı izledi.

• İtalya’nın Kardeşleri’nin de içinde bulunduğu Avrupa Muhafazakârları ve Reformistleri grubu 71 sandalye alırken, aşırı sağcı Kimlik ve Demokrasi grubu 57 sandalye elde etti.

• Yeşiller ve liberal, Avrupa yanlısı partiler en ağır kayıpları yaşadı. Yeşiller-Avrupa Özgür İttifakı ve Renew Europe 40’tan fazla sandalye kaybetti.

Sert manşetler

Aşırı sağın Fransa’da önceki seçimlere göre 10 puanlık artış kaydetmesi ve erken seçimlerde başbakanlık koltuğuna oturma olasılığı üzerine solun simge gazetelerinden Liberation iki gün üst üste sert manşetlerle çıktı.

Popüler bir cephe oluşturmak

Ulusal Birlik’in aldığı sonuç ve meclisin feshedilmesinin yarattığı şokun ardından sol, aşırı sağın iktidara gelmesini önlemek için güçlerini birleştirmelidir. Bu, tarihi bir sorumluluk.

Utanç

LR lideri Eric Ciotti, Ulusal Birlik ile ittifak çağrısıyla partisinin tarihi ilkelerinden kopmuştur. Hareketin önde gelenleri istifaya çağırıyor.